Γνωρίστε τον νέο πρίγκιπα των ΜΜΕ της Ιταλίας (και της Ferrari)
MIRROR
Γνωρίστε τον νέο πρίγκιπα των ΜΜΕ της Ιταλίας (και της Ferrari)
MIRRORΑν πεις Ιταλός μεγιστάνας των ΜΜΕ σου έρχεται στο νου ο Silvio Berlusconi. Ο John Elkann, που ηγείται της αυτοκρατορίας Ανιέλι απο το Τορίνο, είναι ο νέος Ιταλός πρίγκιπας των ευρωπαϊκών ΜΜΕ. Είναι από κάθε άποψη το αντίθετο του Berlusconi.
Στον Berlusconi αρέσουν τα φανταχτερά πάρτι και λατρεύει τη δημοσιότητα. Ο Elkann είναι διακριτικός. Σχεδόν ντροπαλός. Του ενός Ιταλού, δισεκατομμυριούχου, εκδότη τα έντυπα είναι ξεδιάντροπα χυδαία, του άλλου είναι διανοούμενα και σοβαρά. Στα 39 του χρόνια, ο διάδοχος του Agnelli ακολούθησε πορεία που κανείς δεν περίμενε. Ειδικά τώρα που αναδύεται ως σημαντικός παίκτης στο παιχνίδι των ΜΜΕ και μέσω αυτού αποκτά μεγάλη δύναμη στην πολιτική σκηνή.
WHAT CAR
Μέσω της επενδυτικής εταιρείας Exor που διευθύνει ο Elkann, οι Agnelli θα γίνουν οι μεγαλύτεροι μέτοχοι του Economist καθώς τον περασμένο μήνα αγόρασαν τις μετοχές του από τον εκπαιδευτικό κολοσσό Pearson’s για 405 εκατομμύρια ευρώ. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία θα τους ανήκει το 43.4% του περιοδικού. Ήδη ελέγχουν την La Stampa, μια ημερήσια εφημερίδα με έδρα το Τορίνο και είναι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι του RCSMediaGroup που εκδίδει την Corriere della Sera. Επίσης έχουν την Banijay, μια εταιρεία τηλεοπτικών παραγωγών με εκπομπές όπως την “Keeping up with the Kardashians”.
Βγαίνει από τη σκιά της οικογένειάς του
Η επένδυση στο Economist ανεβάζει την οικογένεια σε άλλο επίπεδο στον κόσμο των ΜΜΕ και δείχνει την αυτοπεποίθηση του διαδόχου του Gianni Agnelli. Μπαίνοντας δυναμικά στο χώρο των ΜΜΕ και επενδύοντας έξω από τον παραδοσιακό χώρο των Agnelli, τη βιομηχανία, ο Elkann βγαίνει από τη σκιά της οικογένειάς του. Οι Agnelli είναι ότι πιο κοντινό έχει η Ιταλία σε βασιλική οικογένεια. Η βιομηχανική αυτοκρατορία ξεκίνησε με την ίδρυση της Fiat από τον Giovanni Agnelli, έναν αξιωματικό του ιππικού, στα τέλη του 19ου αιώνα. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1980, στο απόγειο της δύναμής τους, οι Agnelli ήλεγχαν το ένα τέταρτο του Ιταλικού χρηματιστηρίου.
Ο Elkann, που τον φωνάζουν Jaki, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1976. Η μητέρα του Margherita Agnelli ήταν η κόρη του Gianni Agnelli, εγγονού του ιδρυτή. Ο πατέρας του Elkann, o Alain, ήταν συγγραφέας και δημοσιογράφος από ευκατάστατη Ιταλο-γαλλική οικογένεια. Σπούδασε στο Παρίσι και την Ιταλία και αποφοίτησε με πτυχίο μηχανολόγου από το Πολυτεχνείο του Τορίνο, ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ιταλίας.
Ψηλός και κομψός, μιλά άπταιστα 4 γλώσσες (Αγγλικά, Ιταλικά, Γαλλικά και Πορτογαλλικά) ο Elkann δε μοιάζει σε τίποτα στον διάσημο παππού του. O Gianni Agnelli έκανε παρέα με τον Henry Kissinger, τους Rothchilds και τους Kennedys. Ήταν γυναικάς, πάντα καλοντυμένος με μια γοητεία που ξεπερνούσε την ευρωπαϊκή υψηλή κοινωνία. Όταν πέθανε το 2003 πήγαν στην κηδεία του σχεδόν 100.000 άτομα.
“O Gianni Agnelli ήταν βασιλιάς” λέει ο Guido Roberto Vitale, ένας τραπεζίτης που έχει συνεργαστεί και με τους δύο άνδρες.
O Elkann δεν είναι καθόλου αγαθός
Ο Elkann αποφεύγει τη δημοσιότητα. Σπάνια δίνει συνεντεύξεις. Από κοντά, είναι χαμηλών τόνων, κάποιοι τον χαρακτηρίζουν αγαθό. «Μην ξεγελιέστε,» λέει ο Paolo Griseri, δημοσιογράφος της La Repubblica, που παρακολουθεί τη Fiat και τους Ανιέλι για περισσότερα από 20 χρόνια. «Κάποιες φορές δίνει επίτηδες αυτή την εντύπωση, αλλά ο τύπος δεν είναι καθόλου αγαθός».
Η σοβαρότης και η επιμέλεια του Elkann εντυπωσίασαν τόσο τον παππού του, που όταν πέθανε ο Giovanni Alberto, ανιψιός και διάδοχος του Gianni, από καρκίνο στα 33 του, τον έχρισε διάδοχο. Έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Fiat το 1997, μόλις 21 ετών. Ο Agnelli έλεγε από τότε που ήταν μικρός ο εγγονός του ότι «έχει ήδη δείξει αξιοθαύμαστες ιδιότητες και ήθος.» Μετά το θάνατο του Agnelli το 2003, ο Elkann ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση.
Εκείνη την εποχή η Fiat δεν ήταν σε καλή κατάσταση. «Ο Gianni Agnelli κληρονόμησε μια από τις καλύτερες πολυεθνικές στον κόσμο και την άφησε να παραπαίει στο χείλος του γκρεμού,» είπε ο Massimo Mucchetti, συγγραφέας πολλών βιβλίων για τον Ιταλικό καπιταλισμό και γερουσιαστής του Δημοκρατικού Κόμματος του Matteo Renzi.
H ανάκαμψη της FIAT
Η ανάκαμψη της εταιρείας πιστώνεται στον Sergio Marchionne, τον διευθύνοντα σύμβουλο. Ο Marchionne, πρώην λογιστής με πτυχίο νομικής και φιλοσοφίας, λάνσαρε πιο δημοφιλή μοντέλα αυτοκινήτων, ανανέωσε το κλασσικό Fiat 500 και αγόρασε την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Chrysler το 2009. Η Fiat Chrysler, εισηγμένη στα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης και του Μιλάνου, είναι τώρα η έβδομη μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο, με αξία 17 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο Elkann είχε μικρή συμμετοχή στην πρόσληψη του Marchionne. «Την απόφαση πήρε ο Umberto Agnelli, o θείος του» είπε ο Griseri.
Ήταν ο Elkann που συναντήθηκε με τον Marchionne για να του προσφέρει τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Fiat. Στην αρχή πίστευαν ότι λόγω ηλικίας και απειρίας, τις σημαντικές αποφάσεις δεν τις έπαιρνε ο νεαρός κληρονόμος αλλά οι σύμβουλοι του παππού του όπως ο Gianluigi Gabetti. Αν αυτό ίσχυε παλιά, σίγουρα δεν ισχύει πια, σύμφωνα με παρατηρητές των Ανιέλι. «Είμαι σίγουρος ότι παίρνει αυτός τις αποφάσεις» λέει ο Guiseppe Berta, διδάκτωρ του πανεπιστημίου Bocconi και πρώην διευθυντής των Αρχείων της Fiat.
H μεγάλη εξαγορά
Τώρα, σχεδόν 40 ετών, o Elkann έχει ξεκάθαρα τον έλεγχο και γίνεται όλο και πιο τολμηρός στις επιχειρηματικές του κινήσεις. Έβαλε σε τάξη τα περιουσιακά στοιχεία της οικογένειας, συγκέντρωσε την εξουσία και επεκτάθηκε σε νέες αγορές. Στα χέρια του, η αυτοκρατορία των Agnelli είναι λιγότερο συνδεδεμένη με το αυτοκίνητο και την Ιταλία.
Μέσα σε λίγες ημέρες, o Elkann όχι μόνο κατάφερε να κλείσει τη συμφωνία με τον Economist αλλά και απέκτησε την PartnerRe, μια εισηγμένη ασφαλιστική στη Νέα Υόρκη για 6.2 δισεκατομμύρια ευρώ. Οταν οι άλλες Ιταλικές δυναστείες πουλάνε στους ξένους, λέει ο Μπέρτα, o Elkann αγοράζει. Το ενδιαφέρον της Exor για τα ΜΜΕ είναι μέρος του σχεδίου του Elkann να επεκταθεί σε τομείς πέραν της βαριάς βιομηχανίας.
Ο Elkann αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον της οικογένειας για την Corriere della Sera πριν από δυο χρόνια, όταν η μητρική εταιρεία αντιμετώπισε πάλι οικονομικά προβλήματα. Μέσω της Fiat, στην οποία ανήκει η Ferrari, αύξησαν το ποσοστό τους (που τώρα είναι περίπου 17%) στην εταιρεία, η οποία έχει μερίδια στην Ισπανική El Mundo, σε περιοδικά και ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ο Elkann έγινε μέλος των διοικητικών συμβουλίων του Economist και του News Corp, που ελέγχεται από τον Rupert Murdoch, ο οποίος λέγεται ότι είναι θαυμαστής του νεαρού επιχειρηματία. Αγόρασε μερίδιο στην Banijay, μια εταιρεία παραγωγής με έδρα το Παρίσι που τον Ιούλιο θα συγχωνευτεί με μία άλλη εταιρεία τηλεοπτικών παραγωγών, τη Zodiac, δημιουργώντας έναν όμιλο παραγωγής και διανομής με παρουσία σε 18 χώρες και έσοδα ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Δεν ξάφνιασε κανέναν η αγορά μεγαλύτερου ποσοστού του Economist από τον Elkann. Σε μία συζήτηση στα γραφεία της Exor το 2010, μίλησε με ενθουσιασμό για το περιοδικό και ξεκαθάρισε ότι ήταν το αγαπημένο του. Το περιοδικό έχει τρικυμιώδη σχέση με την πατρίδα του. Η συχνή κριτική του την ποιότητα της πολιτικής ηγεσίας της Ιταλίας –ειδικά για τον Berlusconi- γοητεύει την Ιταλική άρχουσα τάξη και τα ΜΜΕ που αφιερώνουν μεγάλα άρθρα στις έντονες συζητήσεις για την κριτική του Economist. Το 2001, το περιοδικό αποκάλεσε τον Berlusconi «ανίκανο να κυβερνήσει», με αποτέλεσμα να το μηνύσει, μια δίκη που όμως κέρδισε ο Economist. Το 2011, όταν ήταν πάλι πρωθυπουργός, τον αποκάλεσε «ο άθρωπος που πήδηξε μια ολόκληρη χώρα».
Αν η πρόθεση του Elkann είναι να αποκτήσει επιρροή μέσω του Economist, η περίπλοκη δομή ιδιοκτησίας σχεδιασμένη να προστατεύει την ανεξαρτησία των συντακτών σημαίνει ότι θα πρέπει να μείνει στο παρασκήνιο-σαν τον Λορδο Rothermere, τον ιδιοκτήτη της Daily Mail και όχι σαν τον Murdoch που ζητά από τους συντάκτες να αντανακλούν τις απόψεις του. Στην Ιταλία, οι ιδιοκτήτες ΜΜΕ δεν είναι πάντα αποστασιοποιημένοι. Είναι αποδεκτό, λέει ο Griseri, ότι η γραμμή μίας εφημερίδας ακολουθεί τις απόψεις του ιδιοκτήτη. Η La Stampa έχει κατηγορηθεί ότι δεν ασχολείται αρκετά με τη Fiat. «Στην πολιτική και τις διεθνείς υποθέσεις η La Stampa πάντα υπήρξε σχετικά ανεξάρτητη εφημερίδα» λέει ο Mucchetti, πρώην εκδότης της Corriere della Sera. Όμως «στο οικονομικό ρεπορτάζ συχνά ένιωθε την πίεση της Fiat».
Αυτό δεν οφείλεται σε πίεση από τον Elkann, λέει πηγή κοντά στην οικογένεια. Ο εκδότης της La Stampa, Mario Calabresi, λέει ότι απολαμβάνει «απόλυτη ελευθερία» και πως «η καλύτερη απόδειξη για το σεβασμό που έχει ο Elkann στην ανεξαρτησία των εφημερίδων είναι πως στην RCS υποστήριξε την εκλογή ανεξάρτητων μελών στο διοικητικό συμβούλιο και δεν πήρε μέρος στην επιλογή προέδρου ούτε και στην πρόσληψη του νέου εκδότη».
Η βελούδινη δύναμη των media
Ο Elkann δε θα μπορέσει να πάρει τον απόλυτο έλεγχο του περιοδικού αλλά θα έχει 5 από τις 11 θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο, πάνω από είκοσι εκατομμύρια λίρες μέρισμα και το δικαίωμα να καυχάται ότι είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος σε ένα από τα πιο πολύτιμα μηντιακά αποκτήματα του κόσμου. Όπως πολλοί πλούσιοι άνθρωποι, γοητεύεται από τη «βελούδινη δύναμη» που δίνουν τέτοια περιουσιακά στοιχεία – οι πόρτες που ανοίγουν- αλλά δεν βλέπει τις επενδύσεις του ως μέσο για να περνάει τη γραμμή του, λέει πηγή κοντά στην Exor. Ούτε ποτέ έχει πάρει ξεκάθαρη πολιτική θέση δημοσίως.
Οι πέντε πρόσφατοι εκδότες του Economist έβγαλαν ανακοίνωση που εγκρίνει την εξαγορά από την Exor. O Elkann και οι διευθυντές συμφώνησαν σε ένα κοινό σκοπό τους και τους εγγυήθηκε ότι θα σεβαστεί την ανεξαρτησία τους. Από την άποψη επιχειρηματικών ευκαιριών στα ΜΜΕ, ένας άνθρωπος που γνωρίζει τι σκέφτεται ο Elkann, λέει ότι είναι αισιόδοξος για την μακροπρόθεσμη προοπτική του χώρου, παρά τα προβλήματα από τη μετάβαση στην ψηφιακή τεχνολογία. «Η άποψή του είναι ότι η έντυπη κυκλοφορία μπορεί να μειωθεί αλλα ποτέ δεν έχει υπάρξει μεγαλύτερη κατανάλωση περιεχομένου. Αλλάζουν μόνο τα μέσα με τα οποία διανέμονται οι πληροφορίες».
Υπάρχουν κάποια αναπάντητα ερωτήματα: Η αγορά του Economist σημαίνει ότι η Exor θα αγοράσει μερίδιο και σε άλλα ΜΜΕ; Πως σκοπεύει να διορθώσει τα προβλήματα στη ζημιογόνο RCS; Θα παίξει ρόλο ο Murdoch όπως εικάζουν τα Ιταλικά ΜΜΕ; Κανείς δεν ξέρει τι σκέφτεται. Σε πρόσφατο γράμμα του στους μετόχους χρησιμοποίησε τα λόγια του Γάλλου φιλόσοφου της Αναγέννησης Michel de Montaigne: «Η ζωή μου είναι γεμάτη συμφορές που οι περισσότερες δεν συνέβησαν ποτέ».
Πηγή: riskygames.gr
