Games
Ρυπογόνα IX στους δρόμους χωρίς φόρους και με το ΟΚ του κράτους
Mobility
Αρκεί να περάσει τα 30 χρόνια και ξαφνικά το παλιό σου αυτοκίνητο μεταμορφώνεται σε «ιστορικό». Όχι επειδή έχει συλλεκτική αξία, αλλά επειδή το λέει μια λέσχη.
Στην Ελλάδα της… αντιστροφής της λογικής, δεν χρειάζεται πλέον να έχεις σύγχρονο, ασφαλές και «καθαρό» αυτοκίνητο για να έχεις και φοροελαφρύνσεις. Αρκεί το όχημά σου να είναι… παλιό. Πολύ παλιό. Τόσο, ώστε να περάσει τα 30 χρόνια, να πάρει μια «βεβαίωση ιστορικότητας» από κάποια λέσχη και αυτομάτως μπαίνεις στο κλαμπ των προνομιούχων. Πληρώνεις τέλη από 50 έως 200 ευρώ (αντί για 1.000+ σε μεγάλα κυβικά), παρκάρεις ελεύθερα, κυκλοφορείς καθημερινά (ακόμα και στο κέντρο), και αν έχεις και λίγη τύχη, δεν σε ελέγχει και κανείς.
WHAT CAR
Το κράτος, που υποτίθεται μάχεται για ανανέωση του στόλου και καθαρή ατμόσφαιρα, έχει ανοίξει διάπλατα την πίσω πόρτα. Και πίσω απ’ αυτή την πόρτα μπαίνουν καθημερινά κακοσυντηρημένα, παλιά και ρυπογόνα οχήματα, βαμμένα με το βερνίκι της «ιστορικής αξίας». Μόνο που η αξία, πολλές φορές, δεν είναι παρά ένας αριθμός στο ημερολόγιο. Τα υπόλοιπα, τα αφήνει το σύστημα… στην κρίση της λέσχης. Και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε.
Το νομοθετικό πλαίσιο λοιπόν, για τα ιστορικά οχήματα έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές, επιτρέποντας σε οχήματα ηλικίας άνω των 30 ετών να αποκτούν κρατικές ιστορικές πινακίδες.
Το νέο πλαίσιο καθιερώνει για πρώτη φορά τις συγκεκριμένες πινακίδες κυκλοφορίας που εκδίδονται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αντικαθιστώντας τις παλιές πινακίδες που εξέδιδαν ιδιωτικοί φορείς-λέσχες (δύο προς το παρόν – οι υπόλοιπες αναμένουν το οκ του κράτους), οι οποίες όμως είναι αυτές που αποφασίζουν αν το όχημα πληροί της προϋποθέσεις (εκδίδουν μία «βεβαίωση»).
Σύμφωνα με τις επίσημες διατάξεις, ως «όχημα ιστορικού ενδιαφέροντος» ορίζεται κάθε όχημα με ηλικία τουλάχιστον 30 ετών από το έτος κατασκευής του. Επιπλέον, ο συγκεκριμένος τύπος οχήματος δεν πρέπει να παράγεται πλέον και το όχημα θα πρέπει να διατηρείται στην αρχική του κατάσταση, χωρίς ουσιώδεις μετατροπές στα τεχνικά του χαρακτηριστικά.
Με άλλα λόγια, το πρωταρχικό κριτήριο είναι η ηλικία ≥30 έτη, χωρίς να απαιτείται κάποια ειδική ιστορική σπουδαιότητα (μειωμένης παραγωγής, αξία κλπ.) πέρα από την παλαιότητα και τη γνήσια διατήρηση του οχήματος. Η πιο πρόσφατη υπουργική απόφαση/εγκύκλιος του Υπουργείου Μεταφορών επιβεβαιώνει ότι όλα τα οχήματα άνω των 30 ετών μπορούν να ενταχθούν στο νέο καθεστώς ιστορικών, εφόσον πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις. Όποιο αυτοκίνητο και αν είναι αυτό. Από Aston Martin έως και Fiat UNO…
Σημειώστε πως αυτά τα αυτοκίνητα μπορούν να κυκλοφορούν κάθε μέρα, ελεύθερα, με τους ιδιοκτήτες αυτών των οχημάτων να πληρώνουν ετήσια τέλη κυκλοφορίας που κυμαίνονται από 50 έως 200 ευρώ, ανάλογα με τον κυβισμό του οχήματος, και να υποχρεούνται σε ετήσιο τεχνικό έλεγχο (ΚΤΕΟ). Σημειώστε τα οχήματα άνω των 45 ετών απαλλάσσονται από την καταβολή τελών κυκλοφορίας .
Με λίγα λόγια, επιτρέπονται σε παλαιά οχήματα, ανεξαρτήτως ποιο είναι αυτό (αρκεί να είναι παλιό), να κυκλοφορούν καθημερινά στους δρόμους, επιβαρύνοντας το περιβάλλον και θέτοντας ζητήματα οδικής ασφάλειας, την ώρα που παράλληλα φωνάζουμε για την αναγκαιότητα ανανέωσης του στόλου οχημάτων στην Ελλάδα, αποφασίστηκε η ελεύθερη κίνηση παμπάλαιων αυτοκινήτων.
Από τη μία το Ελληνικό Κράτος δίνει χρήματα για να αλλάξουν οι Έλληνες τα παλιά και να πάρουν ηλεκτρικό μηδενικών ρύπων και από την άλλη χαρακτηρίζει ως ιστορικό ένα για παράδειγμα Hyundai Accent το οποίο μπορεί να κυκλοφορεί κάθε μέρα…
Προϋποθεσεις και προδιαγραφες
Για να αποκτήσει ένα όχημα ιστορικές κρατικές πινακίδες κυκλοφορίας υπό το νέο πλαίσιο, πρέπει να πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Ελάχιστη ηλικία 30 ετών: Το όχημα πρέπει να έχει συμπληρώσει 30 χρόνια από το έτος κατασκευής του. (Π.χ. μέσα στο 2025 θεωρούνται ιστορικά όσα κατασκευάστηκαν το 1995 και μετά) Επιπλέον, ο τύπος του οχήματος δεν πρέπει πλέον να κατασκευάζεται, διασφαλίζοντας ότι πρόκειται για μοντέλο εκτός παραγωγής.
- Αυθεντικότητα και κατάσταση: Το όχημα οφείλει να διατηρεί τα αρχικά του χαρακτηριστικά και την ιστορική του ακεραιότητα (χωρίς περαιτέρω διεκρινήσεις). Δεν επιτρέπονται μεγάλες τροποποιήσεις ή μετατροπές που αλλοιώνουν τα κατασκευαστικά του στοιχεία. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι καλοσυντηρημένο και όσο το δυνατόν πλησιέστερο στην εργοστασιακή του μορφή. Αλλά αν έχει τοποθετηθεί υγραέριο συνήθως περνάει.
- Βεβαίωση ιστορικότητας από αρμόδιο φορέα: Απαιτείται επίσημη Βεβαίωση Χαρακτηρισμού που να πιστοποιεί ότι το όχημα είναι όντως ιστορικού ενδιαφέροντος. Η βεβαίωση αυτή εκδίδεται αποκλειστικά από εγκεκριμένους οργανισμούς, συγκεκριμένα: την Ελληνική Ομοσπονδία Οχημάτων Εποχής (Ε.Ο. ΦΙΛ.Π.Α.), την Ομοσπονδία Μηχανοκίνητου Αθλητισμού Ελλάδος (ΟΜΑΕ) για αυτοκίνητα, ή την Αθλητική Μοτοσυκλετιστική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΑΜΟΤΟΕ) για μοτοσικλέτες.
Σημαντικό: Η βεβαίωση μπορεί να χορηγηθεί μόνο για οχήματα 30+ ετών– δηλαδή οι φορείς δεν έχουν δικαίωμα να πιστοποιήσουν νεότερα οχήματα. Κάθε πέντε χρόνια μετά, εκδίδουν και ένα Πιστοποιητικό Συμμόρφωσης πενταετούς ισχύος, που επιβεβαιώνει ότι το ιστορικό όχημα εξακολουθεί να πληροί τις προδιαγραφές (δεν έχει μετατραπεί ή αλλοιωθεί). - Τεχνικός έλεγχος (ΚΤΕΟ): Πριν από την έκδοση των ιστορικών πινακίδων, το όχημα πρέπει να περάσει επιτυχώς από έλεγχο ΚΤΕΟ. Ο περιοδικός τεχνικός έλεγχος είναι υποχρεωτικός ετησίως για όλα τα ιστορικά οχήματα, ανεξαρτήτως κατηγορίας. Δηλαδή, ένα αυτοκίνητο με ιστορικές πινακίδες οφείλει να περνά ΚΤΕΟ κάθε 12 μήνες (σε αντίθεση με τα σύγχρονα IX που ελέγχονται ανά διετία). Το αρχικό δελτίο ΚΤΕΟ (σε ισχύ) συγκαταλέγεται στα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την έκδοση άδειας ιστορικού. Σημειώστε πως σε αυτό τον τεχνικό έλεγχο δεν εχει καμία σημασία το τι ρύπους εκπέμπουν αυτά τα αυτοκίνητα
- Διαγραφή από το κοινό μητρώο οχημάτων: Εφόσον ένα όχημα λάβει ιστορικές πινακίδες, καταχωρίζεται σε ειδικό Μητρώο Ιστορικών Οχημάτων του Υπουργείου. Πρέπει λοιπόν να διαγραφεί από το κανονικό Μητρώο Αδειών Κυκλοφορίας (της ΑΑΔΕ/Υπ.Μεταφορών) ως συμβατικό όχημα. Στην ουσία πρόκειται για “μεταγραφή” του οχήματος στο νέο μητρώο ιστορικών, όχι για οριστική του διαγραφή – το όχημα παραμένει ενεργό αλλά με το ειδικό καθεστώς.
- Δικαιολογητικά και έξοδα: Ο ιδιοκτήτης υποβάλλει αίτηση στη Διεύθυνση Μεταφορών της Περιφέρειας, μαζί με: τη βεβαίωση χαρακτηρισμού, το δελτίο ΚΤΕΟ, την απόδειξη διαγραφής από το παλιό μητρώο, και απόδειξη πληρωμής του τέλους αδείας. Καταβάλλεται ένα παράβολο/τέλος για την έκδοση της νέας άδειας και πινακίδων (σύμφωνα με τον νόμο 2753/1999 άρθρο 16)opengov.gr. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, χορηγείται νέα άδεια κυκλοφορίας ιστορικού οχήματος (διάρκειας 5 ετών) και οι δύο πινακίδες «ΙΟ» (ή μία για μοτοσικλέτα «Ι»). Οι νέες πινακίδες έχουν λευκό φόντο και μπλε χαρακτήρες – φέρουν το γράμματα “ΙΟ” (Ιστορικό Όχημα) και αριθμό σειράς.
- Διάρκεια ισχύος και ανανέωση: Κάθε άδεια ιστορικού οχήματος ισχύει για 5 χρόνια. Πριν λήξει, ο κάτοχος οφείλει να την ανανεώσει, προσκομίζοντας νέο πιστοποιητικό συμμόρφωσης 5ετίας από τους αρμόδιους φορείς. Αν δεν ανανεωθεί εγκαίρως, προβλέπεται πρόστιμο 300€ και αφαίρεση πινακίδων/άδειας μέχρι να συμμορφωθεί ο ιδιοκτήτης.
Εφόσον πληρούνται όλα τα παραπάνω, το όχημα αποκτά καθεστώς ιστορικού ενδιαφέροντος με κρατικές πινακίδες. Σημειώνουμε ότι οι κρατικές υπηρεσίες (Διευθύνσεις Μεταφορών των Περιφερειών) είναι πλέον οι μοναδικές αρμόδιες για την έκδοση αυτών των πινακίδων – οι λέσχες δεν εκδίδουν πινακίδες, παρά μόνο τις απαραίτητες βεβαιώσεις.
Προβληματισμοί…
Παρότι το νέο πλαίσιο έλυσε χρόνια ζητήματα και έδωσε “ζωή” στα κλασικά οχήματα, έχουν επισημανθεί αρκετά πιθανά προβλήματα και σημεία κριτικής:
Εύκολη χαρακτηρισμός χωρίς ουσιαστική ιστορική αξία: Επειδή το μοναδικό σαφές κριτήριο είναι η ηλικία, υπάρχει ο φόβος ότι οποιοδήποτε παλιό όχημα θα μπορούσε να λάβει ιστορικές πινακίδες, ακόμη κι αν δεν έχει ιδιαίτερη συλλεκτική ή ιστορική σημασία. Ένα αυτοκίνητο που είναι απλώς παλιό και ίσως κακοσυντηρημένο μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορικό αρκεί να περάσει τον τεχνικό έλεγχο και να μην έχει εκτεταμένες μετατροπές. Οι αρμόδιες ομοσπονδίες τυπικά ελέγχουν την κατάσταση του οχήματος πριν δώσουν τη βεβαίωση, όμως δεν απαιτείται κάποιο βραβείο αυθεντικότητας ή μια ελάχιστη ποιότητα ανακατασκευής – αρκεί να είναι “όπως κατασκευάστηκε”. Αυτό σημαίνει ότι και οχήματα μικρής αξίας ή αμφίβολης κατάστασης μπορούν να ενταχθούν, αποδυναμώνοντας εν μέρει το κύρος των ιστορικών πινακίδων.
Φορολογικό παράθυρο – μειωμένα τέλη: Τα ιστορικά οχήματα πληρώνουν πολύ χαμηλότερα τέλη κυκλοφορίας σε σχέση με τα σύγχρονα. Για παράδειγμα, ένα ΙΧ 1.600 κυβικών του 1992 με κανονικές πινακίδες θα κατέβαλλε γύρω στα 300€ ετήσια τέλη (βάσει κυβισμού), ενώ με ιστορικές πινακίδες πληρώνει μόνο 100€. Αντίστοιχα, ένα μεγάλο κλασικό αυτοκίνητο 5.000 cc που κανονικά έχει τέλη ~1.000€+ (και φορολογείται και ως τεκμήριο πολυτελείας), ως ιστορικό πληρώνει 200€ και εξαιρείται από τεκμήρια. Αυτό δημιουργεί κίνητρο σε κάποιους ιδιοκτήτες να εκμεταλλευτούν το καθεστώς όχι επειδή το όχημα είναι ιστορικής αξίας, αλλά για να γλιτώσουν φόρους και τεκμήρια. Η άνιση αυτή μεταχείριση εγείρει ζητήματα δικαιοσύνης: ουσιαστικά ένα παλιό αυτοκίνητο “επιβραβεύεται” φορολογικά έναντι ενός νεότερου, ακόμα κι αν το παλιό δεν είναι κάτι ιδιαίτερο πέραν της ηλικίας του.
Περιβαλλοντικοί και ασφαλείας προβληματισμοί: Με την ευρύτερη ελευθερία κυκλοφορίας, πολλά παλαιά οχήματα με υψηλές εκπομπές ρύπων μπορούν πλέον να κυκλοφορούν καθημερινά, ακόμη και σε ευαίσθητες περιοχές (π.χ. στο κέντρο της Αθήνας). Αν και ο νομοθέτης απέκλεισε τα άνω των 45 ετών από τον δακτύλιο, ένα αυτοκίνητο 30-40 ετών εξακολουθεί να ρυπαίνει πολύ περισσότερο από ένα σύγχρονο. Έτσι, υπάρχει ανησυχία ότι ο πολλαπλασιασμός ιστορικών οχημάτων στο δρόμο μπορεί να επιβαρύνει την ατμόσφαιρα ή να αναιρέσει πολιτικές περιορισμού ρυπογόνων IX. Παράλληλα, τίθεται θέμα οδικής ασφάλειας: τα αυτοκίνητα των δεκαετιών ’70-’90 δεν διαθέτουν τα σύγχρονα συστήματα ασφαλείας (ABS, αερόσακους, ESP κτλ.). Η χρήση τους σε καθημερινή βάση ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο τόσο για τους επιβάτες τους όσο και για τους λοιπούς οδηγούς, ειδικά αν ο αριθμός τους αυξηθεί. Ο ετήσιος τεχνικός έλεγχος βοηθά να διασφαλιστεί ότι είναι μηχανολογικά εντάξει, αλλά δεν αλλάζει το γεγονός ότι κατασκευαστικά υστερούν σε ασφάλεια.
Εφαρμογή και έλεγχος συμμόρφωσης: Το νέο σύστημα απαιτεί παρακολούθηση της συμμόρφωσης των ιστορικών οχημάτων (μέσω των 5ετών πιστοποιητικών), καθώς και επιβολή κυρώσεων σε όσους παραβιάζουν τους κανόνες χρήσης. Για παράδειγμα, αν διαπιστωθεί ότι ένα ιστορικό όχημα έχει τροποποιηθεί σημαντικά ή δεν ανανέωσε την άδειά του, προβλέπεται αφαίρεση πινακίδων και πρόστιμα. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή προϋποθέτει ενεργή επιτήρηση. Κάποιοι επικριτές ανησυχούν ότι στην πράξη ο έλεγχος θα είναι πλημμελής – ότι δηλαδή μετά την πρώτη έκδοση, ένα όχημα μπορεί να μείνει εκτός προδιαγραφών χωρίς να εντοπιστεί εύκολα. Επίσης, το βάρος πέφτει στις λέσχες να “φιλτράρουν” τα ακατάλληλα οχήματα. Αν οι λέσχες χαλαρώσουν τα κριτήριά τους υπό την πίεση πολλών αιτήσεων, υπάρχει κίνδυνος “εκπτώσεων” στην ιστορικότητα: να κυκλοφορούν δηλαδή ως ιστορικά οχήματα που δεν αξίζουν αντικειμενικά αυτό τον χαρακτηρισμό.
Συμπερασματικά, το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τα ιστορικά οχήματα στην Ελλάδα ισορροπεί ανάμεσα στην παροχή ελευθεριών στους φίλους του κλασικού αυτοκινήτου και στην επιβολή υποχρεώσεων για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Έχει αναμφίβολα οφέλη, όπως η νόμιμη καθημερινή κυκλοφορία των «αντίκων» και η μείωση κόστους για τους κατόχους, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει τη συζήτηση για το ποιες ασφαλιστικές δικλείδες χρειάζονται ώστε να μην γίνει κατάχρηση του καθεστώτος από οχήματα χωρίς πραγματική ιστορική αξία. Ο χρόνος μέχρι το 2026 (οπότε λήγει η μεταβατική περίοδος) θα δείξει αν απαιτούνται τροποποιήσεις – ήδη οργανώσεις ιστορικών οχημάτων πιέζουν για βελτιώσεις και πιο σαφή κριτήρια, ώστε ο θεσμός των ιστορικών πινακίδων να διατηρήσει το κύρος και τον σκοπό του.
