Games
Όταν μερικοί βλέπουν το κόκκινο για βαθύ πορτοκαλί
ΝΕΑ
Η κουλτούρα παραβίασης των σηματοδοτών έχει ριζώσει βαθιά στη χώρα – και έχει σοβαρό τίμημα.
Το φανάρι ανάβει κόκκινο, αλλά το μισό αυτοκίνητο έχει ήδη περάσει. Ένας οδηγός στρίβει δεξιά σε διασταύρωση με απαγορευτικό. Ένας τρίτος περνάει με πορτοκαλί που έχει ήδη γίνει κόκκινο.
WHAT CAR
Αν κάτι χαρακτηρίζει τη σχέση των Ελλήνων οδηγών με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, είναι η λογική της «ελαστικής εφαρμογής». Τα φανάρια, σε αυτό το πλαίσιο, αντιμετωπίζονται όχι ως εντολές, αλλά ως προτάσεις – κάτι σαν «αν προλαβαίνεις, πέρασε». Και αυτό έχει κόστος, όχι μόνο σε ατυχήματα αλλά και στην ίδια την κουλτούρα του δρόμου.
Η παραβίαση φωτεινών σηματοδοτών είναι από τις πιο διαδεδομένες παραβάσεις στη χώρα. Δεν έχει τον «θόρυβο» που έχουν τα υπερβολικά όρια ταχύτητας ή η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, αλλά είναι εξίσου επικίνδυνη. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Τροχαίας, ένα σημαντικό ποσοστό σοβαρών ατυχημάτων στις αστικές περιοχές προκαλείται από τέτοιες μικρές αλλά κρίσιμες παραβάσεις.
Η ρίζα του προβλήματος είναι βαθύτερη. Πολλοί οδηγοί θεωρούν ότι «αν δεν υπάρχει κίνδυνος, δεν πειράζει». Αυτή η λογική επιτρέπει στο μυαλό να ερμηνεύει τον ΚΟΚ ανάλογα με τη στιγμή. Οδηγοί που σε γενικές γραμμές οδηγούν «φυσιολογικά», παραβιάζουν το φανάρι όταν δεν βλέπουν περιπολικό ή όταν έχουν αργήσει στη δουλειά. Όμως ο δρόμος δεν είναι ιδιωτικός χώρος. Και ο σεβασμός στους κανόνες δεν είναι θέμα αστυνόμευσης αλλά αντίληψης του κινδύνου και της ευθύνης.
Σε αυτό το φαινόμενο συμβάλλει και η συστηματική απουσία ελέγχων. Όταν ξέρεις ότι δεν θα σε γράψει κανείς, ότι δεν υπάρχει κάμερα, ότι ακόμη κι αν περάσεις με κόκκινο το πιθανότερο είναι να μη γίνει τίποτα, τότε η παραβατικότητα μοιάζει ακίνδυνη.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτή η νοοτροπία μεταφέρεται και στους νεότερους οδηγούς. Όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να περνούν με πορτοκαλί ή να κορνάρουν για να τους ανοίξουν δρόμο, παίρνουν το μήνυμα ότι οι κανόνες είναι διαπραγματεύσιμοι.
Το αποτέλεσμα είναι μία «σουρεάλ» κατάσταση. Οι πεζοί δεν ξέρουν αν πρέπει να εμπιστευτούν το πράσινο, οι οδηγοί δεύτερης λωρίδας φοβούνται να ξεκινήσουν με το που ανάψει πράσινο, μην τυχόν κάποιος «πεταχτεί» από απέναντι. Όλη η κυκλοφορία γίνεται νευρική, λιγότερο προβλέψιμη – και άρα πιο επικίνδυνη.
Η λύση δεν είναι μόνο οι κάμερες στα φανάρια – αν και έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές. Είναι κυρίως μια αλλαγή αντίληψης: ότι η παραβίαση του «κόκκινου» δεν είναι μικρό παράπτωμα, αλλά μία πολύ σοβαρή αμέλεια. Ότι ο χρόνος που μπορεί να κερδίσουμε, σε καμία περίπτωση δεν αξίζει το ρίσκο, ή αν προτιμάτε, την ασφάλεια που χάνουμε.
