Νίκολας Λεοντίρης: Ο πράκτορας της CIA που κυνήγησε και «έδωσε» τον Τσε Γκεβάρα

Την άνοιξη του 1967 ο σταθμός της CIA στην Λα Παζ, πρωτεύουσα της Βολιβίας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους στην Λατινική Αμερική, όπου οι ΗΠΑ έλυναν και έδεναν στα εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα πάρα πολλών χωρών.

Ο φόβος της Αμερικής δεν προερχόταν από τα αριστερά κινήματα που έβρισκαν απήχηση στην εργατική τάξη και όχι μόνο, αλλά και από ένα μισητό όνομα, αυτό του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.

Η δράση του στο αντάρτικο είχε φτάσει μέχρι το Κονγκό της Αφρικής και η δημοφιλία του ανησυχούσε πολύ την CIA, ειδικά από την στιγμή που στα τέλη του καλοκαιριού της ίδιας χρονιάς, άρχισαν να ακούγονται φήμες για πιθανή έλευση του Τσε στην Βολιβία.

Ο Νίκολας Λεοντίρης, επίσημα υπεύθυνος δημόσιας ασφαλείας της Βολιβίας στην αμερικάνικη πρεσβεία της Λα Παζ και ανεπίσημα το alter ego του Τομ Καραμεσίνη για όλες τις δουλειές, είχε τις «κεραίες» του ανοιχτές.

Στους μήνες που ακολούθησαν ήταν αυτός που κυνήγησε τον Τσε Γκεβάρα με μανία, θέλοντας να τον συλλάβει, αλλά όχι να τον σκοτώσει, σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε δύο βιβλία που περιλαμβάνουν κάποια αποσπάσματα για την δράση του Λεοντίρης στην Βολιβία.

Οι ΗΠΑ ήθελαν να αλιεύσουν όσα περισσότερα μπορούσαν από τον Γκεβάρα και σκόπευαν μετά την σύλληψή του να τον μεταφέρουν αρχικά στον Παναμά και μετά στις ΗΠΑ για να τον ανακρίνουν ποικιλοτρόπως.        

Πενήντα οχτώ χρόνια μετά, ο Ελληνοαμερικανός πράκτορας της CIA εξακολουθεί να παραμένει μια «σκιά» ή ένα «φάντασμα» κατ’ άλλους, που έδρασε κάτω από απόλυτη μυστικότητα, τέτοια ώστε να μην υπάρχει ούτε μια δημόσια φωτογραφία του.

Για βιογραφικό δε, ούτε λόγος να γίνεται ενώ σχεδόν όλα τα έγγραφα που περιλαμβάνουν το όνομά του είναι ακόμη απόρρητα για ευνόητους λόγους ασφαλείας.

Αν δεν υπήρχαν μάλιστα κάποιοι να μιλήσουν γι’ αυτόν όπως ο πρώην υπουργός Εσωτερικών της Βολιβίας Αντόνιο Αργουέδας Μεντιέτα, η δράση του Ελληνοαμερικανού θα έμενε ένα ακόμη σκοτεινό και θολό κεφάλαιο στον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών.

Ο εξ απορρήτων του Καραμεσίνη

Ψάχνοντας και ερευνώντας για τον Λεοντίρης, ελάχιστα είναι αυτά που μπορεί να εντοπίσει κανείς για τον εξ απορρήτων του Τομ Καραμεσίνη, που εμπιστευόταν στο πουλέν του, τις πιο δύσκολες και ενίοτε τις πιο «βρώμικες« αποστολές.

Το όνομά του γράφτηκε για πρώτη φορά σε ΜΜΕ στις 19 Αυγούστου του 1968 όταν τον ανέφερε ο πρώην υπουργός Εσωτερικών της Βολιβίας Αντόνιο Αργουέδας Μεντιέτα σε μια συνέντευξη τύπου που έδωσε στην Λα Παζ, η οποία μεταδόθηκε ζωντανή από όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Βολιβίας .

Ήταν μια εκρηκτική ομιλία, αφού ο Μεντιέτα αποκάλυψε ότι κατά την διάρκεια της θητείας του ήταν πράκτορας της CIA, η οποία τον παρακολουθούσε συνεχώς, ακόμη και όταν έπαψε να είναι υπουργός.

Όπως επισήμανε από τις 18 Ιουλίου του ιδίου έτους, όταν έφυγε από την Χιλή έζησε ένα δράμα, αρχικά στην Αμερική, κατόπιν στη Χιλή, αργότερα στην Βρετανία και ξανά στην Αμερική.

Ο Νίκολας Λεοντίρης άκουγε στον σταθμό της υπηρεσίας στην Λα Παζ τα όσα έλεγε ο άνθρωπος τον οποίο είχε στρατολογήσει ο ίδιος, χρησιμοποιώντας την γνωστή τακτική του μαστίγιου και του καρότου.

Ο πρώην υπουργός όπως αποκαλύπτεται στο βιβλίο των Κονσταντίν Ταράσοφ-Βασίλη Ζουμπένκοφ «Η CIA στην Λατινική Αμερική» στρατολογήθηκε από τον σταθμάρχη της υπηρεσίας στην Βολιβία Λάρι Στέρνφιλντ, τον Ελληνοαμερικανό πράκτορα και τον συνάδελφό του Έντουαρντ Φοξ, μετά από ένα ταξίδι στην Λίμα του Περού.

Οι Αμερικανοί σύμφωνα με το βιβλίο υποψιάζονταν τον Μεντιέτα ως κομμουνιστή-ως φοιτητής ήταν μαρξιστής-και γι’ αυτό τον υπέβαλλαν σε μια εξαντλητική ανακριτική διαδικασία που κράτησε είκοσι μέρες χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές.

Του χορήγησαν LSD και άλλες ναρκωτικές ουσίες και βεβαιώθηκαν ότι ο Βολιβιανός πολιτικός δεν ήταν ένας σκληρός αριστερός ή ακόμη χειρότερα πράκτορας της KGB.

Όταν η ανάκριση τελείωσε ζήτησαν συγνώμη για την ταλαιπωρία, του έδωσαν 6.500 δολάρια και του ζήτησαν να συνεργαστεί με την CIA για το κοινό καλό των χωρών τους και ο Βολιβιανός πολιτικός δέχτηκε.

Μόλις ο Μεντιέτα επέστρεψε στην Λα Παζ οι Αμερικανοί φρόντισαν ο νέος τους πράκτορας να διοριστεί γρήγορα υπουργός Εσωτερικών της Βολιβίας.

Τότε δεν φαντάζονταν ότι θα ερχόταν η μέρα που που ο πρώην συνεργάτης τους θα έδινε τις διευθύνσεις και τα ονόματά τους, σε μια συνέντευξη τύπου που έμεινε αξέχαστη, όπως και τα όσα την ακολούθησαν λίγους μήνες μετά.   

Κυνηγώντας τον Τσε Γκεβάρα!

Μέχρι να γίνουν όμως αυτά ο Λεοντίρις έλυνε και έδενε στον σταθμό της CIA στην πρωτεύουσα της Βολιβίας, έχοντας στήσει ένα δίκτυο πληροφοριοδοτών που έφτανε μέχρι τα χωριά των Άνδεων.

Έξυπνος, αμείλικτος και φοβερά μεθοδικός ήταν απο τους πρώτους που έμαθε την άφιξη του Τσε Γκεβάρα στην Βολιβία στις αρχές Νοεμβρίου του 1966, έστω και με αρκετούς μήνες καθυστέρηση.

Μιλούσε καθημερινά με τον μέντορά του Τομ Καραμεσίνη- που έτρεχε όλες τις επιχειρήσεις της CIA στην Λατινική Αμερική-ενώ έριξε στο κυνήγι του Τσε τον Φέλιξ Ροντρίγκεζ, έναν Κουβανό που είχε λάβει μέρος στην αποτυχημένη εισβολή του «Κόλπου των Χοίρων» και ήξερε καλά τις τεχνικές του ανταρτοπόλεμου.

Ο Ροντρίγκεζ μαζί με μια ομάδα μισθοφόρων της CIA άρχισαν να ψάχνουν τον επαναστάτη με αιτία, λαμβάνοντας πληροφορίες για πιθανές κινήσεις του κομαντάντε από το δίκτυο του Λεοντίρις, που περιελάμβανε από αγρότες και υπαλλήλους μέχρι πλούσιους γαιοκτήμονες.

Στο βιβλίο «H CIA και η λατρεία των μυστικών υπηρεσιών» οι συγγραφείς Β. Μαρκέτι-Τζ. Μαρκς αποκαλύπτουν πολλές λεπτομέρειες για το κυνηγητό του Τσε Γκεβάρα στην Βολιβία.

Τον Απρίλιο του 1967 μια μονάδα του στρατού της χώρας εντοπίζει ένα στρατόπεδο των ανταρτών και συλλέγει έγγραφα, ημερολόγια και φωτογραφίες τα οποία είχαν αφήσει πίσω τους, όταν έφυγαν βιαστικά αφού αντιλήφθηκαν στρατιωτική παρουσία κοντά τους.

Ο Λεοντίρις βλέπει τις φωτογραφίες ενός φαλακρού άντρα με γκρίζα μαλλιά και γυαλιά, αναγνωρίζει αμέσως τον κομαντάντε και ενημερώνει τον Τομ Καραμεσίνη.

Το δύσκολο όμως για τον μέντορά του είναι να πείσει τον διευθυντή της CIA Ρίτσαρντ Χελμς που θεωρεί τον Τσε νεκρό ότι είναι ζωντανός στα βουνά της Βολιβίας μαζί με μια φούχτα αντάρτες.

Τελικά ο Χελμς πείθεται και ο Λεοντίρης επιστρατεύει μια μονάδα ανδρών της υπηρεσίας που είχαν υπηρετήσει στις ειδικές δυνάμεις, οι οποίοι αναλαμβάνουν να βοηθήσουν τον στρατό της Βολιβίας που αναζητάει τον Γκεβάρα.

Τους αναλαμβάνει ο Ροντρίγκεζ και το κυνήγι ξεκινάει στην ενδοχώρα όπου ο κομαντάντε και οι άνδρες του μετακινούνται συνεχώς, αφού ο στρατός είναι στο κατόπι τους.

Χάνουν τη μια μάχη μετά την άλλη κατά την διάρκεια του καλοκαιριού ενώ στα τέλη Αυγούστου σε μια συμπλοκή σκοτώνεται η μοναδική γυναίκα των ανταρτών, η περίφημη Τάνια.

Ο Λεοντίρης παρόλο που γνώριζε ότι η η νεκρή ήταν πράκτορας της Κουβανικής υπηρεσίας πληροφοριών πίστευε ότι ότι η «σκιά» του Τσε όπως την έλεγαν, ήταν διπλή πράκτορας στρατολογημένη από την KGB.

Τον ήθελαν ζωντανό

Σύμφωνα με το βιβλίο, οι Αμερικανοί ήθελαν να πιαστεί ζωντανός ο κομαντάντε, ώστε να τον μεταφέρουν εκτός Βολιβίας και να τον ανακρίνουν μέχρι να μάθουν ότι ήξερε.

Ο Καραμεσίνης φέρεται να είχε δώσει σαφείς εντολές στο πουλέν του, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια του Γκεβάρα, όμως ο πρόεδρος της Βολιβίας και εκλεκτός των Αμερικανών Ρενέ Μπαριέντος είχε εντελώς αντίθετη άποψη.

Ήθελε να ξεμπερδεύει με τον επαναστάτη που ήθελε να ξεσηκώσει τους εργάτες και τους αγρότες της Βολιβίας και το κυριότερο, να μην ηρωοποιηθεί αυτός ο πεισματάρης γιατρός απο την Αργεντινή που είχε ήδη γίνει σύμβολο.

Στις αρχές Οκτωβρίου ο κλοιός γύρω από τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και τους 17 άνδρες που του είχαν απομείνει άρχισε να σφίγγει πολύ και οι Αμερικανοί με τους Βολιβιανούς είναι πια σε απόσταση αναπνοής.

Το πρωί της 8ης Οκτωβρίου ένας αγρότης από το χωριό Λα Χιγκέρα τους εντοπίζει καθώς περπατάνε και τους καρφώνει στον τοπικό στρατιωτικό διοικητή.

Λίγες ώρες μετά ο Λεοντίρης ενημερώνεται ότι ο Γκεβάρα συνελήφθη και κρατείται ζωντανός, μιλάει με τον Καραμεσίνη που είχε ως συνήθως το γενικό πρόσταγμα και αναμένει τις εξελίξεις.

Την επόμενη μέρα ο Φέλιξ Ροντρίγκεζ που ηχογράφησε τις δύο συνομιλίες που είχε με τον κομαντάντε τον ενημερώνει ότι ο Τσε εκτελέστηκε με εντολή του προέδρου της Βολιβίας και ο Ελληνοαμερικανός μπριφάρει τον Καραμεσίνη.

Ένα χρόνο μετά οι αποκαλύψεις του Μεντιέτα ότι ο Λεοντίρης ήταν συνέχεια μαζί του σε ταξίδια που έκανε όπως αυτό στο Λονδίνο και η δημοσιοποίηση του ονόματός του μαζί με αυτά του σταθμάρχη της CIA στη Λα Παζ και ενός στρατιωτικού ακολούθου της πρεσβείας, προκαλούν αναστάτωση στους Αμερικανούς.

Η κατάσταση χειροτερεύει όταν γίνεται γνωστό ότι ο υπουργός έστειλε κρυφά το ημερολόγιο του Τσε στην Κούβα μαζί με τα δύο κομμένα χέρια του, όμως ούτε αυτός ήξερε την μυστική τοποθεσία που έθαψαν τον κομαντάντε.     

Τα αντίποινα σε τέτοιες περιπτώσεις θεωρούνται δεδομένα και ένα χρόνο μετά ο Αντόνιο Αργουέδας Μεντιέτα θα βρεθεί στο στόχαστρο επίδοξων δολοφόνων, που τοποθετούν βόμβα στο σπίτι του.

Θα γλιτώσει, όπως θα γλιτώσει και από δολοφονική απόπειρα εναντίον του η οποία τον τραυματίζει βαρύτατα οπότε και αποφασίζει να εγκαταλείψει την χώρα καταφεύγοντας στην Κούβα.                                                                          

Ο πρόεδρος Ρενέ Μπαριέντος που δεν συνεμορφώθη προς τα υποδείξεις των ΗΠΑ, σκοτώθηκε την ίδια χρονιά, σε ένα περίεργο αεροπορικό δυστύχημα με στρατιωτικό ελικόπτερο, το οποίο τον μετέφερε στη Λα Παζ.

Όσο για τον Νίκολα Λεοντίρις μετά το πέρας της αποστολής του, φέρεται να  μετατέθηκε από την Βολιβία στην Λίμα του Περού και έκτοτε τα ίχνη του χάθηκαν για πάντα σε έναν κόσμο όπου η πλειοψηφία των πρωταγωνιστών παίρνει όλα τα ένοχα μυστικά μαζί της.