Games
Αυξανόμενη αστάθεια στην Αφρική – Απειλή μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη
MIRROR
Οι ηγέτες της ΕΕ σχεδιάζουν να στείλουν μια νέα αντιπροσωπεία στη Λιβύη για να συζητήσουν τη μεταναστευτική κρίση, αφού στην προηγούμενη, στις αρχές Ιουλίου, της αρνήθηκε η είσοδος στην Ανατολική Λιβύη.
Όπως σχολιάζει σε νέο του paper ο Όλεγκ Ποστέρνιακ, πολιτικός αναλυτής και μέλος του Συνδέσμου Επαγγελματιών Πολιτικών Συμβούλων στην Ουκρανία, στο πρώτο μισό του έτους, η ροή των μεταναστών μέσω της Κεντρικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, αυξήθηκε κατά 7%. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των μεταναστών φεύγουν από τη Λιβύη. Από την αρχή του έτους, περίπου 9.000 άνθρωποι έχουν φτάσει στην Κρήτη από τη Λιβύη- σχεδόν διπλάσιοι από αυτούς που έφτασαν σε όλο το 2024. Οι αφίξεις στην Ιταλία έχουν σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με το προηγούμενο έτος -περισσότεροι από 28.000 άνθρωποι.
WHAT CAR
Παρά τα μέτρα της ΕΕ για τον περιορισμό της μετανάστευσης, όπως η αυστηροποίηση των συνοριακών ελέγχων και οι συμφωνίες με τις χώρες διέλευσης, το πρόβλημα παραμένει άλυτο: η μείωση των ροών από μία διαδρομή, οδηγεί σε αύξηση των ροών από άλλες.
Η ροή των προσφύγων από τις αφρικανικές χώρες, όπως επισημαίνει ο Όλεγκ Ποστέρνιακ, πιθανότατα θα αυξηθεί στα επόμενα χρόνια εάν δεν αντιμετωπιστούν οι αιτίες που οδηγούν τους ανθρώπους σε μετανάστευση. Τρομοκρατία, εμφύλιοι πόλεμοι, λιμός, διακυβέρνηση εδώ και δεκαετίες από διεφθαρμένους ηγέτες, φτώχεια και ανεργία -όλα αυτά αναγκάζουν δεκάδες χιλιάδες Αφρικανούς κάθε χρόνο να αφήσουν τις χώρες τους προς αναζήτηση καλύτερης ζωής.
Ο εμφύλιος πόλεμος που ξεκίνησε στο Σουδάν το 2023 έχει προκαλέσει μεταναστευτική κρίση στην περιοχή. Επιπλέον των 9 περίπου εκατομμυρίων εκτοπισμένων στο εσωτερικό της χώρας, περίπου 4 εκατ. άνθρωποι ακόμη έχουν γίνει πρόσφυγες. Από το 2023, το Τσαντ μόνο έχει δεχθεί περισσότερους από 850.000 πρόσφυγες, οι οποίοι προστέθηκαν στους 400.000 που βρίσκονται ήδη στη χώρα από προηγούμενα κύματα της σύγκρουσης στο Σουδάν.
Η Αίγυπτος έχει γίνει η χώρα που φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό Σουδανών -1,2 εκατομμύρια, ενώ 1 εκατ. βρήκε καταφύγιο στο Νότιο Σουδάν. Ο αριθμός των Σουδανών προσφύγων οι οποίοι, αφού έφτασαν στην Αίγυπτο, στη Λιβύη και την Τυνησία, επιχείρησαν να περάσουν στην Ευρώπη, αυξάνεται ραγδαία. Τους πρώτους πέντε μήνες του 2025, ο αριθμός των Σουδανών που έφτασε στην Ευρώπη, αυξήθηκε κατά 134% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Στο μεταξύ, η τρομοκρατία μαίνεται στην υποσαχάρια Αφρική. Τους τελευταίους μήνες, η τρομοκρατική δραστηριότητα έχει αυξηθεί. Ο Μάιος ήταν ένας από τους μήνες που σημειώθηκαν οι περισσότεροι θάνατοι, καθώς περισσότεροι από 400 στρατιώτες σκοτώθηκαν στο Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα από τις ομάδες JNIM και ISSP που συνδέονται με την Αλ-Κάιντα.
Όπως σχολιάζει ο Όλεγκ Ποστέρνιακ, ο κίνδυνος η απειλή να εξαπλωθεί στις γειτονικές Δυτικοαφρικανικές χώρες, αυξάνεται. Τον Απρίλιο, η JNIM ανέλαβε την ευθύνη για μια επίθεση στη Βόρεια Μπενίν, η οποία προκάλεσε τον θάνατο σε 54 ανθρώπους. Το 2024, ο αριθμός των παράνομων διελεύσεων των συνόρων της ΕΕ μέσω του διαδρόμου της Δυτικής Αφρικής, έφτασε σε επίπεδο-ρεκόρ από το 2009, όταν και άρχισαν να καταγράφονται τα στοιχεία.
Οι αιτίες της μετανάστευσης από τις χώρες της Δυτικής Αφρικής δεν είναι μόνο η τρομοκρατία και οι πόλεμοι, αλλά επίσης η εκτεταμένη ανεργία, η φτώχεια και το γεγονός ότι οι ηγέτες έχουν παραμείνει στην εξουσία για δεκαετίες, χωρίς να αλλάξουν. Ένα πρόσφατο περιστατικό δημόσιας αναταραχής συνέβη στο Τόγκο. Τον Ιούνιο ξέσπασαν διαμαρτυρίες στη χώρα μετά από μία συνταγματική μεταρρύθμιση που επέτρεπε στον πρόεδρο Φωρ Γκνασίνγμπε να παραμείνει στην εξουσία επ αόριστον. Είχε αναλάβει την εξουσία το 2005 μετά τον θάνατο του πατέρα του, Εγιαδέμα Γκνασίνγμπε, ο οποίος κυβερνούσε από το 1967. Τουλάχιστον επτά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων από τις 26 έως τις 28 Ιουνίου.
Οι κάτοικοι του Τόγκο θεωρούν επίσης υπεύθυνους για την κατάσταση την πρώην αποικιακή δύναμη, τη Γαλλία, την οποία κατηγορούν ότι υποστηρίζει το καθεστώς Γκνασίνγμπε. Ο Εγιαντέμα Γκνασίνγμπε ήταν Γάλλος, πρώην λεγεωνάριος όταν σκότωσε τον πρώτο πρόεδρο του Τόγκο, Σιλβάνους Ολύμπιο, στη διάρκεια ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος το 1963, αφότου ο Ολύμπιο επιδίωξε να αντικαταστήσει το CFA φράγκο με ένα εθνικό νόμισμα. Μια κίνηση που εξαγρίωσε το Παρίσι. Τέσσερα χρόνια αργότερα, μετά απο ένα ακόμη πραξικόπημα, ο Γκνασίνγκμπε έγινε αρχηγός κράτους και δικτάτορας.
Στις αρχές Ιουλίου, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Μπαρό, δήλωσε πως «το Παρίσι έλαβε γνώση της συνταγματικής μετάβασης στην Πέμπτη Δημοκρατία του Τόγκο». Σύμφωνα με τον Φέρντιναντ Αϊτέ, αρχισυντάκτη στην εφημερίδα του Τόγκο L’Artenative, η δήλωση του Μπαρό αποδεικνύει για μία ακόμη φορά ότι η Γαλλία συνεχίζει να υποστηρίζει το καθεστώς. «Ο Φωρ Γκνασίνγκμπε γίνεται διαρκώς δεκτός στο Μέγαρο των Ηλυσίων με τιμές, αγκαλιές, χειροκροτήματα, και η Γαλλία συνεχίζει να στέλνει αναπτυξιακή βοήθεια στο Τόγκο, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά διεφθαρμένο καθεστώς που καταχράται αυτά τα κεφάλαια, με μια μειοψηφία να τα οικειοποιείται για να αγοράσει διαμερίσματα σε όλη τη Γαλλία και την Ευρώπη», αναφέρει ο Αγιτέ.
Υπογραμμίζει επίσης την ευθύνη της Γαλλίας για τη δημιουργία των συνθηκών που προκαλούν τη μετανάστευση Αφρικανών σε άλλες χώρες, ιδίως στην Ευρώπη. «Η Γαλλία παραπονιέται για τα κύματα μεταναστών που φθάνουν, αλλά όσο η ίδια συνεχίζει να υποστηρίζει τέτοια βάναυσα και διεφθαρμένα καθεστώτα στην Αφρική, οι νέοι θα αναζητούν αλλού τη ζωή», πρόσθεσε ο Αγιτέ.
Η Γαλλία παραδοσιακά έχει υποστηρίξει -και στρατιωτικά- τους ηγέτες των πρώην αφρικανικών αποικιών οι οποίοι εγγυώνται την προστασία των συμφερόντων στις χώρες τους. Είτε μέσω προνομιακής πρόσβασης σε φυσικούς πόρους είτε μέσω διαχείρισης της νομισματικής πολιτικής μέσω του φράγκου CFA, ακόμη κι αν αυτοί απείχαν πολύ από το να είναι δημοκράτες. Το Παρίσι συνέχισε να συνεργάζεται με την κυβέρνηση του Εγιαντέμα Γκνασίνγκμπε, καθώς και με τον γιο του, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 2005 παραβιάζοντας το Σύνταγμα. Υποστήριξε τον Ντένις Σάσου Νγκουέσο στη Δημοκρατία του Κογκό (που βρίσκεται στην εξουσία για περισσότερα από 40 χρόνια), τον Ιντρίς Ντεμπί (κυβέρνησε για περισσότερα από 30 χρόνια), και τον 92χρονο Πρόεδρο του Καμερούν δολ Μπιγιά, τον γηραιότερο εν ενεργεία αρχηγό κράτους παγκοσμίως, ο οποίος ανακοίνωσε στις 13 Ιουλίου ότι θα θέσει υποψηφιότητα για όγδοη θητεία στις φετινές προεδρικές εκλογές.
Η διαφθορά όλων αυτών των καθεστώτων έχει οδηγήσει στη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια της άρχουσας ελίτ, ενώ ο πληθυσμός ζει σε συνθήκες φτώχειας και χωρίς πολιτικά δικαιώματα. Αυτή η κατάσταση προκαλεί απογοήτευση και δυσπιστία στους Αφρικανούς για την πιθανότητα αλλαγής. Η απουσία προοπτικών με τη σειρά της, αναγκάζει πολλούς να φύγουν, τονίζει ο Όλεγκ Ποστέρνιακ.
Αν και οι πρόσφυγες από το Τόγκο, το Καμερούν και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, είναι πολύ πιο πιθανό να μετεγκατασταθούν σε γειτονικές αφρικανικές χώρες παρά στην ΕΕ, η επικρατούσα αστάθεια σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια στην περιοχή, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω μετανάστευση προς την Ευρώπη.
Η μακροχρόνια πολιτική των δυτικών χωρών, ιδιαίτερα της Γαλλίας, για προτεραιοποίηση της «σταθερότητας» στις αφρικανικές χώρες προκειμένου να διασφαλίσουν τον έλεγχο και την πρόσβαση σε πόρους, μπορεί να γίνει ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην κλιμάκωση της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη.
Και καταλήγει ο Ουκρανός αναλυτής λέγοντας ότι εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση ασφάλειας στην περιοχή, η μετανάστευση στην Ευρώπη από διάφορες αφρικανικές χώρες, απλώς θα αυξηθεί στα επόμενα χρόνια.
