Games
Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν ξεπερνούν την κρίση μέσω της διπλωματίας
MIRROR
Στην εκτίμηση ότι η κρίση που έχει προκύψει στις σχέσεις Μόσχας και Μπακού δεν πρόκειται να λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις, προχωρά ο πολιτικός αναλυτής Νικολάι Γιακοβένκο.
Σύμφωνα με νέο paper που δημοσίευσε και το οποίο επικαλείται σε δημοσίευμά του η ρουμανική έκδοση του Newsweek, ο Γιακοβένκο αναφέρει τις δηλώσεις της εκπροσώπου του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, η οποία έκανε λόγο για προσπάθεια τρίτων να πλήξουν τις «εξαιρετικά σημαντικές» φιλικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν».
WHAT CAR
Την ίδια ημέρα, η Μαρία Ζαχάροβα πρόσθεσε: «Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτοί οι δεσμοί [μεταξύ Μόσχας και Μπακού] βασίζονται σε μια στρατηγική συμμαχία. Σαφώς, υπάρχουν δυνάμεις που δεν είναι ευχαριστημένες με αυτό». Και οι δύο δηλώσεις έγιναν στις 2 Ιουλίου, εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ των γειτονικών χωρών – μια διαμάχη που χρονολογείται από τον Δεκέμβριο του 2024, όταν ένα επιβατικό αεροσκάφος της AZAL καταρρίφθηκε από ρωσικά συστήματα αεράμυνας.
Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ζήτησε συγγνώμη από τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ για αυτό που χαρακτήρισε «τραγικό συμβάν» στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 38 άνθρωποι, αλλά δεν προχώρησε στο να αναλάβει την ευθύνη.
Νέες εντάσεις ξέσπασαν στις 27 Ιουνίου μετά από επιδρομή των ρωσικών δυνάμεων ασφαλείας με στόχο Αζέρους πολίτες στο Γεκατερίνμπουργκ, αναφορικά με υποθέσεις δολοφονιών που χρονολογούνται από το 2001-2011. Η επιχείρηση των ρωσικών δυνάμεων επιβολής του νόμου οδήγησε στον θάνατο δύο αδελφών – του Χουσέιν και του Ζιγιαντίν Σαφάροφ, και οι δύο υπήκοοι Αζερμπαϊτζάν – ενώ αρκετοί άλλοι υπέστησαν σοβαρά τραύματα και εισήχθησαν σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Στις 30 Ιουνίου, η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσίας δήλωσε ότι και οι δύο θάνατοι προκλήθηκαν από καρδιακή ανακοπή. Ωστόσο, μια δεύτερη ιατροδικαστική εξέταση που διεξήχθη στο Μπακού διαπίστωσε ότι τα δύο αδέρφια είχαν πεθάνει από σοβαρό μετατραυματικό σοκ που προκλήθηκε από πολλαπλά σωματικά τραύματα.
Η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν υπέβαλε επίσημη διαμαρτυρία για τις επιδρομές και κατηγόρησε το Κρεμλίνο για εθνοτικές διακρίσεις. Όλες οι εκδηλώσεις που αφορούσαν ρωσικά κρατικά και ιδιωτικά ιδρύματα στο Αζερμπαϊτζάν ακυρώθηκαν, ενώ ματαιώθηκε μια προγραμματισμένη επίσκεψη του Ρώσου αντιπροέδρου της κυβέρνησης στο Μπακού.
Στη συνέχεια, στις 30 Ιουνίου, το υπουργείο Εσωτερικών του Αζερμπαϊτζάν πραγματοποίησε έρευνα στο γραφείο του ρωσικού κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Sputnik Azerbaijan στο Μπακού, του οποίου η διαπίστευση είχε ήδη ανακληθεί τον Φεβρουάριο. Δύο ανώτερα στελέχη – ο Αρχισυντάκτης Ίγκορ Καρτάβικ και ο Διευθυντής Σύνταξης Γιεβγκένι Μπελούσοφ – συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν για τέσσερις μήνες. Πέντε επιπλέον υπάλληλοι του πρακτορείου επίσης συνελήφθησαν και βρίσκονται υπό έρευνα με κατηγορίες για απάτη, μη εξουσιοδοτημένη επιχειρηματική δραστηριότητα και παράνομη απόκτηση περιουσίας.
Η διπλωματική κρίση επιδεινώθηκε περαιτέρω την 1η Ιουλίου, όταν ένα δικαστήριο του Μπακού διέταξε τη σύλληψη οκτώ Ρώσων πολιτών που κρατούνταν ως ύποπτοι διακίνησης ναρκωτικών από το Ιράν, διανομής παράνομων ναρκωτικών και κυβερνοεγκλήματος. Ως απάντηση, τα υπουργεία Εξωτερικών και των δύο χωρών ανταλλάξαν σημειώματα διαμαρτυρίας και αλληλοκατηγορήθηκαν για υπονόμευση των διμερών σχέσεων.
Όπως εξηγεί ο αναλυτής Γιακοβένκο, φαίνεται όλο και πιο σαφές ότι το Κρεμλίνο επιχειρεί να αντισταθμίσει την απώλεια της επιρροής του στον Νότιο Καύκασο ασκώντας πίεση στη διασπορά του Αζερμπαϊτζάν εντός της Ρωσίας. Παράλληλα, οι ενέργειες που ανέλαβαν οι αρχές του Αζερμπαϊτζάν αντιπροσωπεύουν μια συμμετρική διπλωματική απάντηση στην εθνικά υποκινούμενη καταστολή της Μόσχας, προσθέτει ο ίδιος.
Μέχρι στιγμής, οι εντάσεις δεν έχουν κλιμακωθεί πέραν μιας διπλωματικής ρήξης και δεν δείχνουν σημάδια κλιμάκωσης σε ένοπλη σύρραξη, εκτιμά ο Γιακοβένκο. Η Ρωσία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγικός εταίρος του Αζερμπαϊτζάν και η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εισαγωγών του. Στους πρώτους πέντε μήνες του 2025, το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών αυξήθηκε κατά 25%, φτάνοντας τα 2,16 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Στο πλαίσιο μιας τόσο εκτεταμένης οικονομικής συνεργασίας – και του συνεχιζόμενου πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία – τόσο η Μόσχα όσο και το Μπακού είναι πιθανό να αναζητήσουν μια ρεαλιστική λύση, κάτι που αντικατοπτρίζεται επίσης στις δηλώσεις της Ζαχάροβα.
Παρ’ όλα αυτά, για να αποφευχθεί περαιτέρω κλιμάκωση, σχολιάζει κλείνοντας το paper του ο Νικολάι Γιακοβένκο, η Ρωσία θα έκανε καλά να εγκαταλείψει τις αυτοκρατορικές της φιλοδοξίες και να σταματήσει να αντιμετωπίζει τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες ως περιφερειακές ζώνες εντός της δικής της σφαίρας επιρροής.
Για σχεδόν τρεις δεκαετίες, συμπληρώνει ο Γιακοβένκο, η Μόσχα χρησιμοποιούσε τη σύρραξη του Καραμπάχ ως μοχλό πίεσης επί των δύο εθνών του Νοτίου Καυκάσου – της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν. «Αλλά μετά τον πόλεμο του 2020 και την επιχείρηση του Σεπτεμβρίου 2023, όταν το Μπακού ανέκτησε τον πλήρη έλεγχο του Καραμπάχ και επέκτεινε τους στρατηγικούς δεσμούς με την Τουρκία και το Ισραήλ, το Κρεμλίνο έχει χάσει πλήρως όλα τα μέσα πίεσης στην περιοχή», σημειώνει χαρακτηριστικά.
