Games
Πόλεμος Ισραήλ Ιράν: Τρόμος για τα Στενά του Ορμούζ
MIRROR
Τα Στενά του Ορμούζ βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο της διεθνούς ανησυχίας. Τι θα συμβεί στην καθημερινότητά μας αν το Ιράν κάνει πραγματικότητα τις απειλές;
Πρόκειται για μια στενή λωρίδα θάλασσας ανάμεσα στο Ιράν και το Ομάν, από την οποία διέρχεται σχεδόν το ένα πέμπτο του πετρελαίου που καταναλώνεται καθημερινά στον κόσμο.
Για δεκαετίες, τα Στενά αυτά λειτουργούν ως ένας σιωπηλός αλλά κρίσιμος κόμβος του παγκόσμιου εμπορίου ενέργειας. Όμως, καθώς οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή εντείνονται και το Ιράν αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να περιορίσει ή ακόμη και να κλείσει τη διέλευση, το ενδεχόμενο ενός σοβαρού παγκόσμιου οικονομικού σοκ φαντάζει πιο πιθανό από ποτέ.
Οι επιπτώσεις ενός τέτοιου σεναρίου δεν θα περιορίζονταν σε μια απλή γεωπολιτική κρίση. Αντίθετα, θα πυροδοτούσαν μια αλυσίδα γεγονότων με σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, τις μεταφορές, το εμπόριο και – ίσως περισσότερο από κάθε άλλον – για τη βαριά βιομηχανία και την αυτοκινητοβιομηχανία.
Ήδη, η πιθανότητα κλιμάκωσης έχει προκαλέσει άνοδο στις διεθνείς τιμές πετρελαίου. Αναλυτές διεθνών οίκων, όπως η Deutsche Bank και το Oxford Economics, εκτιμούν ότι σε περίπτωση πλήρους αποκλεισμού η τιμή του πετρελαίου θα μπορούσε να εκτοξευτεί ακόμη και πάνω από τα 130 δολάρια το βαρέλι. Ένα τέτοιο σοκ θα αύξανε απότομα το κόστος ενέργειας και καυσίμων, επηρεάζοντας τις μεταφορές, τη γεωργία, τη βιομηχανία και φυσικά τον πληθωρισμό, σε μια περίοδο που πολλές οικονομίες ήδη παλεύουν να επανέλθουν σε συνθήκες σταθερότητας.
Για την αυτοκινητοβιομηχανία δε, το ενδεχόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο. Κατ’ αρχάς, κάθε άνοδος στην τιμή του πετρελαίου μεταφράζεται άμεσα σε αύξηση κόστους μεταφοράς πρώτων υλών και τελικών προϊόντων. Τα logistics θα επιβαρυνθούν σημαντικά, καθώς οι ναυτιλιακές εταιρείες θα αναγκαστούν να ακολουθήσουν παρακάμψεις χιλιάδων χιλιομέτρων, αυξάνοντας τον χρόνο και το κόστος μεταφοράς. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες, που ούτως ή άλλως λειτουργούν με χαμηλά περιθώρια αντοχής και με μεγάλη εξάρτηση από θαλάσσιες διαδρομές, θα υποστούν σημαντικές αναταράξεις. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε καθυστερήσεις παραδόσεων, ελλείψεις εξαρτημάτων και τελικά σε μειώσεις παραγωγής.
Αλλά το πρόβλημα δεν σταματά εκεί. Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι από τους κλάδους που στηρίζονται σε ένα παγκόσμιο δίκτυο συνεργατών και προμηθευτών, όπου εξαρτήματα κατασκευάζονται σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και συναρμολογούνται σε άλλες χώρες. Ένα τέτοιο περιβάλλον δεν αντέχει την παραμικρή -ακόμα – και καθυστέρηση στον ρυθμό και στην ακρίβεια της εφοδιαστικής ροής. Σε περίπτωση κρίσης στα Στενά του Ορμούζ, ακόμη και μια αργοπορία λίγων ημερών ή μια αύξηση 10-20% στο κόστος μεταφοράς θα μπορούσε να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην παραγωγή, ειδικά σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η Γερμανία ή η Νότια Κορέα, που εξαρτώνται έντονα από τις θαλάσσιες μεταφορές.
Παράλληλα, η αύξηση στο κόστος του πετρελαίου θα επιβαρύνει άμεσα τους καταναλωτές, καθώς θα αυξηθεί το κόστος χρήσης των αυτοκινήτων – ειδικά των βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων και φυσικα των ανταλλακτικών. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τις πιέσεις για μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα, ωστόσο και η ηλεκτροκίνηση δεν είναι απρόσβλητη από τις γεωπολιτικές αναταράξεις. Πολλά κρίσιμα μέταλλα για τις μπαταρίες των EV, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο, εξορύσσονται και μεταφέρονται επίσης μέσω παγκόσμιων διαδρομών που επηρεάζονται άμεσα από το παγκόσμιο κόστος ενέργειας και τη διαθεσιμότητα logistics.
Δεν είναι τυχαίο ότι η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με κομμένη ανάσα κάθε κίνηση στην περιοχή του Περσικού Κόλπου. Ήδη, ναυτικές δυνάμεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης έχουν ενισχύσει την παρουσία τους στην περιοχή, προσπαθώντας να αποτρέψουν οποιαδήποτε σοβαρή αποσταθεροποίηση. Το Ιράν, φυσικά, γνωρίζει πως το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ δεν θα είναι χωρίς συνέπειες και για το ίδιο, καθώς μεγάλο μέρος των εξαγωγών του, ακόμη και προς συμμάχους όπως η Κίνα, πραγματοποιείται μέσω αυτής της οδού.
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι μόνο τι θα συμβεί εάν τα Στενά κλείσουν, αλλά και κατά πόσο ο παγκόσμιος κόσμος έχει τις αντοχές και τις εναλλακτικές να αντεπεξέλθει σε μια τόσο βίαιη ανατροπή. Η απάντηση, δυστυχώς, δεν είναι καθησυχαστική. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν αποδειχθεί εύθραυστες, οι στρατηγικές εναλλακτικές ελλιπείς, και η διεθνής αγορά πετρελαίου παραμένει – δεκαετίες μετά τα πρώτα σοκ του ΟΠΕΚ – εξαρτημένη από ευάλωτα σημεία όπως τα Στενά του Ορμούζ.
Σε έναν κόσμο που προσπαθεί να μεταβεί στην πράσινη ενέργεια, η ενδεχόμενη κρίση στον Περσικό Κόλπο θυμίζει με ωμότητα πόσο βαθιά εξαρτημένοι είμαστε ακόμα από τα ορυκτά καύσιμα. Και πόσο εύκολα αυτή η εξάρτηση μπορεί να μετατραπεί σε παγκόσμια οικονομική κρίση, εάν κλείσει ένα “στενό”…
