Οι Δρούζοι και η σχέση τους με το Ισραήλ
MIRROR
Οι Δρούζοι αποτελούν μια θρησκευτική και εθνοθρησκευτική μειονότητα με βαθιές ρίζες στη Μέση Ανατολή. Παρότι αριθμητικά μικρή –περίπου 1 με 1,5 εκατομμύριο παγκοσμίως– η πολιτική και γεωστρατηγική της σημασία υπερβαίνει το μέγεθός της.
Η κοινότητα είναι συγκεντρωμένη κυρίως στη Συρία, στον Λίβανο, στο Ισραήλ και σε μικρότερο βαθμό στην Ιορδανία, με το μεγαλύτερο μέρος των Δρούζων να βρίσκεται σήμερα στη Συρία.
WHAT CAR
Η θρησκεία τους είναι παρακλάδι του Ισλάμ, ωστόσο με αυστηρή μυστικιστική ερμηνεία και έντονη απομόνωση. Πολλοί χαρακτηρίζουν τους Δρούζους ως μία «κλειστή θρησκεία» καθώς η ένταξη σε αυτήν δεν επιτρέπεται σε μη Δρούζους. Η κοινότητα ακολουθεί επίσης μια έντονα ιεραρχημένη κοινωνική δομή με μεγάλη έμφαση στην πίστη, την τιμή και την πίστη στην πατρίδα που κατοικούν – στοιχείο που έχει καθορίσει και την πολιτική τους τοποθέτηση σε κάθε χώρα.
Οι Δρούζοι στο Ισραήλ
Στο Ισραήλ ζουν περίπου 150.000 Δρούζοι, κυρίως στη βόρεια Γαλιλαία και στα Υψίπεδα του Γκολάν, που κατέλαβε το Ισραήλ από τη Συρία μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967. Εδώ το στοιχείο διαφοροποίησης είναι θεμελιώδες: σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες αραβικές μειονότητες, οι Ισραηλινοί Δρούζοι υπηρετούν υποχρεωτικά στον ισραηλινό στρατό και έχουν, σε μεγάλο βαθμό, ενσωματωθεί στους κρατικούς θεσμούς.
Αυτό το στοιχείο έχει διαμορφώσει και μια ιδιότυπη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του Ισραήλ και των Δρούζων, που το Τελ Αβίβ επιδιώκει να διαφυλάξει, να ενισχύσει αλλά και να αξιοποιήσει στρατηγικά. Ουσιαστικά, το Ισραήλ αντιμετωπίζει τους Δρούζους ως συμμάχους και μέρος της εσωτερικής του εθνικής ταυτότητας.
Οι Δρούζοι στη Συρία και η επιρροή τους
Η μεγαλύτερη κοινότητα των Δρούζων στη Συρία κατοικεί στην επαρχία Σουέιντα, στα νότια της χώρας. Η περιοχή διατηρεί κάποια αυτονομία και έχει συχνά ακολουθήσει δική της στρατηγική σε σχέση με τον πόλεμο που μαστίζει τη Συρία από το 2011. Παρότι οι Δρούζοι δεν στήριξαν ενεργά την ένοπλη αντιπολίτευση, απέφυγαν και την πλήρη ταύτιση με το καθεστώς Άσαντ, προσπαθώντας να κρατήσουν μια θέση ουδετερότητας, η οποία όμως αμφισβητείται συχνά και από τις δύο πλευρές.
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, ενισχυμένα από την αποδυνάμωση του καθεστώτος και από την παρουσία εξωτερικών δυνάμεων (όπως Ιράν και Ρωσία), παρατηρείται μια αναζωπύρωση της δραστηριότητας των Δρούζων και ειδικά ομάδων που αντιτίθενται στο καθεστώς. Ορισμένοι εξ αυτών συνδέονται άμεσα με ισραηλινά συμφέροντα.
Η στρατηγική του Ισραήλ και τα χτυπήματα στην Συρία
Το Ισραήλ έχει κλιμακώσει τις επιθέσεις του στη Συρία, χτυπώντας ιρανικές εγκαταστάσεις, αποθήκες όπλων, στρατιωτικές βάσεις ή και ιρανικούς συμβούλους εντός της Δαμασκού και άλλων πόλεων. Τυπικά, οι επιθέσεις αυτές αποσκοπούν στην αποτροπή της ιρανικής διείσδυσης στην περιοχή και στον περιορισμό της μεταφοράς προηγμένων όπλων στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Όμως πίσω από αυτή τη στρατηγική, υπάρχει και το ζήτημα των Δρούζων.
Το Ισραήλ εμφανίζεται πρόθυμο να στηρίξει κοινότητες Δρούζων στη Συρία, ειδικά αν αυτές τεθούν ενάντια στην ιρανική παρουσία και στο καθεστώς Άσαντ. Κάθε προσπάθεια απεξάρτησης των Δρούζων από τη Δαμασκό ερμηνεύεται ως πιθανός γεωπολιτικός μοχλός πίεσης. Και δεν είναι η πρώτη φορά: ήδη από τη δεκαετία του ’70, το Ισραήλ είχε επιχειρήσει να αξιοποιήσει τους Δρούζους του Λιβάνου ως buffer zone απέναντι στη Χεζμπολάχ. Σήμερα φαίνεται να ακολουθεί παρόμοια τακτική στη Συρία.
Η ένταση στην περιοχή της Σουέιντα και οι ισραηλινές επιχειρήσεις
Τις τελευταίες εβδομάδες, σημειώνονται αυξανόμενες αναταραχές στην επαρχία της Σουέιντα, με διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος Άσαντ και συγκρούσεις ανάμεσα σε τοπικούς ένοπλους Δρούζους και φιλοκυβερνητικές δυνάμεις. Οι αναφορές για κινήσεις Δρούζων που επιθυμούν μια de facto αυτονομία ενισχύονται.
Η ισραηλινή εμπλοκή, άμεση ή έμμεση, δεν επιβεβαιώνεται επίσημα αλλά εικάζεται ότι ενδέχεται να υποστηρίζεται από κύκλους της ισραηλινής κυβέρνησης, ιδιαίτερα αν αυτή η αυτονομία μεταφραστεί σε αποδυνάμωση του ιρανικού άξονα στη νότια Συρία. Οι στοχευμένοι βομβαρδισμοί κοντά στη Δαμασκό και αλλού, μπορεί να μην σχετίζονται αποκλειστικά με τις δραστηριότητες των Δρούζων, αλλά εντάσσονται στο ίδιο ευρύτερο πλαίσιο επαναχάραξης επιρροών.
Η σχέση του Ισραήλ με τους Δρούζους δεν είναι απλώς μια θρησκευτική ή πολιτισμική ιδιαιτερότητα. Είναι ένας γεωπολιτικός δεσμός, που χρησιμοποιείται στρατηγικά τόσο στο εσωτερικό (Ισραήλ – Γκολάν) όσο και στο εξωτερικό (Συρία – Λίβανος). Η αναβίωση της δραστηριότητας των Δρούζων σε περιοχές όπως η Σουέιντα, σε συνδυασμό με την αδιάκοπη εμπλοκή του Ισραήλ στη Συρία, ενδέχεται να διαμορφώσει ένα νέο, άτυπο μέτωπο στο συριακό πόλεμο.
Η συμμαχία αυτή –άτυπη, επιλεκτική και γεωστρατηγικά επωφελής για το Τελ Αβίβ– μπορεί να εξελιχθεί σε ακόμα ένα πεδίο αντιπαράθεσης με το Ιράν, τη Χεζμπολάχ και το καθεστώς Άσαντ, με τους Δρούζους για ακόμη μια φορά στο επίκεντρο μιας διαρκούς περιφερειακής αναταραχής.