Επηρεάζει η ανασφάλεια τις σχέσεις;
Men + Speed
Επηρεάζει η ανασφάλεια τις σχέσεις;
Men + SpeedΟ γνωστός νευρολόγος και ψυχίατρος Θάνος Ε. Ασκητής μας μιλά για έναν σημαντικό παράγοντα στις σχέσεις που είναι η ανασφάλεια και το πώς αυτή μπορεί να επηρεάσει το ζευγάρι.
Τα τελευταία χρόνια όπου ο τομέας της ψυχικής υγείας και η επιστήμη της ψυχολογίας έχουν κερδίσει μεγάλο μέρος της προσοχής και της εμπιστοσύνης του κόσμου, ακούω καθημερινά πολλούς απλούς ανθρώπους να χρησιμοποιούν αρκετούς σχετικούς όρους και έννοιες προκειμένου να προσδιορίσουν τον εαυτό και τις σχέσεις τους. Βλέπετε, γίναμε όλοι κατά κάποιον τρόπο «ψυχολόγοι» του εαυτού μας και των άλλων, σε μια προσπάθεια να αποκτήσουμε τον έλεγχο των καταστάσεων και να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε στους απαιτητικούς ρυθμούς της σύγχρονης ζωής.
WHAT CAR
Μία από τις βασικές έννοιες, λοιπόν, που αναφέρεται και χρησιμοποιείται κατά κόρον στο πεδίο των ερωτικών σχέσεων είναι ο όρος «ανασφάλεια». Για παράδειγμα, όταν κάποιος θέλει να περιγράψει τον φόβο του μήπως απορριφθεί από μια σχέση, μπορεί να πει «είμαι ανασφαλής σαν χαρακτήρας». Οταν μια γυναίκα συγκρίνεται με κάποια άλλη, τότε οι φίλες της τής λένε «έχεις ανασφάλειες». Οταν ένας άνδρας δεν πιστεύει ότι μπορεί να ικανοποιήσει τη σύντροφό του, τότε ο καλύτερός του φίλος συνήθως του λέει: «Είσαι ανασφαλής».
Ομως, τι σημαίνει ανασφάλεια; Πόσα νοήματα εγκολπώνει αυτή η λέξη και μπορεί πράγματι να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση και τις σχέσεις μας; Η ανασφάλεια, λοιπόν, είναι ένα συναίσθημα. Είναι μια αίσθηση γενικευμένης ανησυχίας που προκαλείται σε κάποιον, όταν νιώθει κατά κάποιον τρόπο ευάλωτος και υποτιμημένος. Ο άνθρωπος που έχει αυτό το χαρακτηριστικό συνήθως αμφιβάλλει για την αξία και τις δυνατότητές του. Δυσκολεύεται να εμπιστευτεί τους άλλους, γιατί πρώτα από όλα είναι δύσπιστος απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Επιπλέον, το ανασφαλές άτομο πολλές φορές δυσκολεύεται να πιστέψει στη θετική εξέλιξη μιας σχέσης, διότι κατά βάθος μέσα του πιστεύει ότι η ευτυχία του είναι προσωρινή και ότι ο/η σύντροφός του σύντομα θα τον/την πληγώσει.
Οι θεωρητικοί της επιστήμης λένε ότι οι ανασφάλειες στον άνθρωπο προκύπτουν ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας και της αστάθειας που κάποιος εισέπραξε από το περιβάλλον του στη διάρκεια των παιδικών του χρόνων.
Είναι επομένως ένα αποδεκτό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που εξωτερικεύει κανείς όταν οι διάφορες εμπειρίες που ζει στην ενήλικη πλέον ζωή του έχουν ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση αρνητικών μοτίβων σκέψης και δημιουργούν συνδέσεις με το τραυματικό παρελθόν του. Η ανασφάλεια, όμως, όπως και όλα τα συναισθήματα, κρύβει και ένα λειτουργικό στοιχείο μέσα της και δεν συνάδει απαραίτητα με τη μειονεξία. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να γίνει περισσότερο αναλυτικός με τη συμπεριφορά του και έτσι να αναγνωρίσει πιο γρήγορα τα «τρωτά» σημεία που βλάπτουν τον εαυτό και τις σχέσεις του ή να προστατευτεί πράγματι από μια ακατάλληλη για εκείνον σχέση.
Ωστόσο, επειδή οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε σωστά τις ανασφάλειές μας, συνήθως τις αφήνουμε να μας στερήσουν ένα μεγάλο μέρος από την αγάπη που έχουμε για τον εαυτό μας και για τις σχέσεις μας. Ετσι, ένα ανασφαλές άτομο μπορεί να αποφεύγει παντελώς τις ερωτικές σχέσεις και τη δέσμευση σε αυτές ή ακόμα και να περιφέρεται από σχέση σε σχέση με σκοπό να απολαύσει με αντισταθμιστικό τρόπο τα συναισθήματα της αποδοχής και της αυτοεπιβεβαίωσης.
Και στις δύο περιπτώσεις όμως, εάν το άτομο δεν δραστηριοποιηθεί σωστά, καταλήγει και πάλι στο σημείο της μοναχικότητας και του φόβου απ’ όπου ξεκίνησε.
Η ανασφάλεια μπορεί πράγματι να βλάψει τον άνθρωπο που έχει μάθει να ζει μέσα από αυτή. Που εγκαταλείπει σχέσεις με τον φόβο της απόρριψης. Που κατακεραυνώνει τον εαυτό του με απαιτήσεις μπροστά στην πρόκληση της μη αποδοχής από τους άλλους. Που καταλήγει να παραμένει θεατής στην ίδια του τη ζωή επειδή αμφιβάλλει για το εάν μπορεί να τη ζήσει.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε, όμως, είναι ότι η ανασφάλεια είναι ένα συναίσθημα που μέσα από τις σχέσεις εμπιστοσύνης μπορεί να επιδιορθωθεί και να μετατρέψει τα αδύνατα σημεία μας σε προτερήματα. Ο ανασφαλής άνθρωπος πολλές φορές αισθάνεται ότι η αυτοαμφισβήτησή του κουράζει τον σύντροφό του. Νιώθει ενοχές και δεν εξωτερικεύεται, περιπλανώμενος στα αρνητικά σενάρια και στις σκέψεις του. Ωστόσο, αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν είναι ότι οι ερωτικές σχέσεις έρχονται στη ζωή μας για να μετατρέψουν το μοναχικό μας «εγώ» σε ένα δυναμικό και ακαταμάχητο «εμείς».
Οι σύντροφοι που αγαπιούνται και που οραματίζονται ένα κοινό μέλλον οφείλουν να στηρίζουν ο ένας τις επιλογές του άλλου και να πάψουν να συγκρίνονται με τις φαινομενικά ιδανικές καταστάσεις που προβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής.
Ο άνθρωπος ήρθε σε αυτόν τον κόσμο για να ζήσει με πάθος τη μία και μοναδική ζωή που του έχει δοθεί. Και η ανασφάλεια είναι μέρος του έρωτά μας… με την ίδια μας τη ζωή!
Από τον δρα Θάνο Ε. Ασκητή
νευρολόγο-ψυχίατρο, πρόεδρο του Ινστιτούτου
Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
