Games
Ελλάδα, κάν’ το όπως η Τουρκία
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Η Τουρκία δεν είναι απλώς ένας «μεγάλος παίκτης», είναι σήμερα μια πραγματική υπερδύναμη στη βιομηχανία οχημάτων της ευρύτερης περιοχής, με παραγωγή που τροφοδοτεί την Ευρώπη, την Εγγύς Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Το μυστικό της επιτυχίας δεν είναι ένα μόνο εργοστάσιο ή μια εθνική μάρκα, αλλά ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα: δεκάδες γραμμές συναρμολόγησης, βαθιά αλυσίδα προμηθευτών, εξαγωγική στρατηγική και σταθερά φιλικό επενδυτικό πλαίσιο.
Στον πυρήνα αυτής της δυναμικής βρίσκεται το δίκτυο των βασικών κατασκευαστών. Σήμερα στην Τουρκία δραστηριοποιούνται 15 κύριοι κατασκευαστές με παραγωγή σε 18 εργοστασιακές μονάδες, από την Προύσα και το Κοτζαέλι μέχρι τη Σακαρία, την Άγκυρα, την Άδανα και το Ιζμίρ. Εκεί συναρμολογούνται επιβατικά αυτοκίνητα, ελαφρά και βαρέα επαγγελματικά, λεωφορεία και ειδικά οχήματα από ονόματα όπως Ford Otosan, Oyak-Renault, TOFAŞ-Stellantis, Toyota, Hyundai Assan, Mercedes-Benz Türk, MAN Türkiye, TEMSA, Otokar, Karsan, Anadolu Isuzu, BMC και – πλέον – η αμιγώς τουρκική Togg. Το πλήθος και η γεωγραφική διασπορά των μονάδων σημαίνουν όγκους, εξειδίκευση και ανθεκτικότητα της αλυσίδας εφοδιασμού.
Οι αριθμοί αποτυπώνουν το μέγεθος. Το 2023, η Τουρκία παρήγαγε περίπου 1,49 εκατ. οχήματα και βρέθηκε στη 13η θέση παγκοσμίως. Η δυναμική διατηρήθηκε και το 2024–2025, με μικρές διακυμάνσεις ανά τρίμηνο που είναι φυσιολογικές σε μια οικονομία τόσο εξαγωγική. Η σταθερότητα της παραγωγής, παρά τις αναταράξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες, επιβεβαιώνει την ωριμότητα του κλάδου.
Η αξία για την τουρκική οικονομία είναι τεράστια
Η αυτοκινητοβιομηχανία συνεισφέρει γύρω στο 4% του ΑΕΠ και διατηρεί κορυφαία θέση στις εξαγωγές της χώρας. Το 2024 οι εξαγωγές οχημάτων και ανταλλακτικών ανήλθαν περίπου στα 37,2 δισ. δολάρια, κρατώντας για άλλη μια χρονιά το «στέμμα» του μεγαλύτερου εξαγωγικού κλάδου. Δεν μιλάμε απλώς για όγκο, αλλά για προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας, που μεταφέρεται ως «τουρκικό» όπου κι αν συναρμολογείται στο έδαφος της χώρας.
Αλλωστε κάθε χώρα που παράγει ένα προϊόν στα εδάφη της θεωρείται εξαγωγικό προϊόν της ίδιας της χώρας, έστω και αν τα καθαρά κέρδη της εταιρείας μεταφέρονται στους μετόχους της (εκτός χώρας).
Το παραγωγικό μοντέλο της Τουρκίας λοιπόν, συμπληρώνεται από μια ισχυρή βάση προμηθευτών. Περίπου 1.100 εταιρείες εξαρτημάτων λειτουργούν στη χώρα, με ποσοστά τοπικοποίησης που κινούνται συνήθως μεταξύ 50% και 70%. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο μέρος της αξίας μένει εντός συνόρων, ενισχύοντας την απασχόληση, την τεχνογνωσία και την ανθεκτικότητα του οικοσυστήματος. Παράλληλα, δεκάδες διεθνείς προμηθευτές έχουν εγκαταστήσει παραγωγή στην Τουρκία, αξιοποιώντας τεχνικές ομάδες και κέντρα R&D που εξυπηρετούν όχι μόνο τις τοπικές μονάδες αλλά και διεθνικά δίκτυα.
Παράλληλα έχει την δική της αυτοκινητοβιομηχανία: Η Togg, που ξεκίνησε με το ηλεκτρικό T10X, έχει ήδη περάσει στη φάση διεθνούς παρουσίας. Η εμφάνισή της στην φετινή IAA Mobility του Μονάχου, με νέα μοντέλα και ισχυρό branding, δεν είναι μόνο επικοινωνιακή επιτυχία, αλλά είναι σήμα στους προμηθευτές και στους επενδυτές ότι η Τουρκία χτίζει προϊόν με τεχνολογικό περιεχόμενο, δίκτυο λογισμικού και δυνατότητα κλιμάκωσης για την Ευρώπη.
Η επιτυχία αυτή δεν θα υπήρχε χωρίς ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Η Τελωνειακή Ένωση με την ΕΕ, ο συνδυασμός χαμηλότερου κόστους παραγωγής, γεωγραφικής εγγύτητας στις βασικές αγορές και εκτεταμένου δικτύου logistics επέτρεψαν σε πολυεθνικούς ομίλους να μεταφέρουν για δεκαετίες παραγωγή στην Τουρκία. Ότι δηλαδή θα μπορούσε να κάνει και η Ελλάδα, εδώ και χρόινια αν υπήρχε πραγματική πολιτική βούληση.
Όταν μια Stellantis, μια Renault ή μια Ford σχεδιάζουν πλατφόρμες και κατανομές παραγωγής, η Τουρκία βρίσκεται μέσα στις πρώτες επιλογές για Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Η συνέχεια αυτής της στρατηγικής φαίνεται ξεκάθαρα στα στοιχεία παραγωγής και εξαγωγών των τελευταίων ετών. Και σημειώστε, έρχονται και οι Κινέζοι…
Γιατί έχει σημασία για εμάς; Διότι κάθε όχημα που παράγεται στο έδαφος μιας χώρας είναι εγχώριο αγαθό και, όταν εξάγεται, μετατρέπει παραγωγική ικανότητα σε σκληρό συνάλλαγμα. Στην πράξη, το μοντέλο της Τουρκίας αποδεικνύει ότι η πολιτική προσέλκυσης βιομηχανικών επενδύσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία έχει προφανές αναπτυξιακό αποτύπωμα: υψηλές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, χιλιάδες θέσεις εργασίας σε παραγωγή και R&D, διασύνδεση με Πανεπιστήμια, αναβάθμιση δεξιοτήτων και – κυρίως – μόνιμη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου μέσω διαρκών εξαγωγών.
Τι μπορεί να μάθει η Ελλάδα από την Τουρκία
Πρώτον, ότι χρειάζεται συνεπής βιομηχανική πολιτική με ορίζοντα δεκαετίας, όχι αποσπασματικά κίνητρα. Δεύτερον, ότι τα μεγάλα εργοστάσια έρχονται όταν προηγείται δέσμη πραγμάτων: γη και αδειοδοτήσεις «έτοιμες», σταθερή φορολογική μεταχείριση, τεχνική εκπαίδευση συνδεδεμένη με τις ανάγκες εργοστασίων, ισχυρά logistics και ειδικά καθεστώτα για R&D και μπαταρίες/ημιαγωγούς. Τρίτον, ότι η εγχώρια μάρκα – αν και ελκυστική ιδέα – δεν είναι προϋπόθεση. Το σημαντικό είναι να υπάρξει κρίσιμη μάζα παραγωγής, γύρω από την οποία κολλάει η αλυσίδα αξίας των προμηθευτών και του λογισμικού κινητικότητας.
Η Τουρκία έστησε μια μηχανή αξίας που παράγει πάνω από ένα εκατομμύριο οχήματα τον χρόνο και εξάγει δεκάδες δισ. δολάρια. Το έκανε με συνέπεια, με δίκτυο εργοστασίων που καλύπτει όλο το φάσμα – από μικρά επιβατικά μέχρι βαρέα οχήματα και λεωφορεία – και με βαθιά τοπικοποίηση εξαρτημάτων. Αν θέλουμε να μιλάμε σοβαρά για ανασυγκρότηση της ελληνικής βιομηχανικής βάσης, η πρόταση είναι μία: «Ελλάδα, κάν’ το όπως η Τουρκία».
| Ενδεικτικό Μέγεθος | Τιμή / Εκτίμηση | Σχόλια / Πηγή |
| Ετήσια παραγωγή οχημάτων (2023) | 1.468.393 μονάδες | Η Τουρκία κατέγραψε παραγωγή ~1,468,393 οχημάτων το 2023 |
| Κατάταξη παραγωγής παγκοσμίως (2023) | 13η | Η Τουρκία το 2023 βρέθηκε στην 13η θέση παγκοσμίως σε παραγωγή οχημάτων |
| Εταιρείες / εργοστάσια οχημάτων | 16 εταιρείες,18 εργοστάσια | Παράγει οχήματα τόσο επιβατικά όσο και επαγγελματικά / λεωφορεία · 16 εταιρείες και 18 μονάδες παραγωγής αναφέρονται σε σχετικές αναλύσεις |
| Ποσοστό εξαγωγών επί της παραγωγής | 84,5 % | Το 2024, περίπου 84,5 % των οχημάτων που παράγονται στην Τουρκία εξάγονται προς την Ευρώπη / ξένες αγορές |
| Συνεισφορά στο ΑΕΠ | 5 % | Η αυτοκινητοβιομηχανία εκτιμάται ότι συνεισφέρει περίπου 5 % στο ΑΕΠ της Τουρκίας |
| Ποσοστό επί των εξαγωγών | 15 % | Ο κλάδος των οχημάτων και εξαρτημάτων αντιπροσωπεύει περίπου 15 % των συνολικών εξαγωγών της Τουρκίας |
| Απασχόληση στον κλάδο / βιομηχανία αυτοκινήτων | 0,8 εκατ. άτομα | Ο κλάδος απασχολεί περίπου 11 % του βιομηχανικού εργατικού δυναμικού, ή περίπου 0,8 εκατομμύρια άτομα συνολικά |
| Ποσοστό εργαζομένων επί του συνολικού εργατικού δυναμικού | 2,9 % | Από όλα τα εργατικά δυναμικά της χώρας, περίπου 2,9 % εργάζονται άμεσα ή έμμεσα στην αυτοκινητοβιομηχανία |
| Φορείς εξαρτημάτων / υποκατασκευαστές | 1.100 εταιρείες | Περίπου 1.100 εταιρείες εξαρτημάτων λειτουργούν στην Τουρκία, με βαθμό τοπικοποίησης 50–70 % |
| Εργαζόμενοι στο εργοστάσιο Toyota (TMMT) | 5.400 άτομα | Το εργοστάσιο της Toyota στην Τουρκία απασχολεί περίπου 5.400 άτομα |
| Εργαζόμενοι στην Ford Otosan | 23.700 άτομα | Η Ford Otosan απασχολεί πάνω από 20.000 άτομα · αναφέρονται – 23.701 για το 2023 |
| Δυναμικότητα παραγωγής Toyota (έτος) | 280.000 οχήματα | Το εργοστάσιο της Toyota έχει δυναμικότητα παραγωγής περίπου 280.000 οχημάτων ετησίως |
| Δυναμικότητα παραγωγής Hyundai Assan | 230.000 οχήματα | Η Hyundai Assan στην Τουρκία παράγει – 230.000 οχήματα |
